Doğal Çevre Nedir Yapay Çevre Nedir

[Admin]

Çevre  doğal ve yapay çevre olarak ikiye ayrılır.
Soru1:Doğal çevre nedir?Örnekler veriniz.
Cevap1:Kendiliğinden oluşan, insanlar tarafından yapılmamış olan çevreye doğal çevre denir.
Örnekler: Ormanlar, dağlar, denizler, akarsular, çağlayanlar, peribacaları, mağaralar birer doğal çevre örneğidir.

Doğal çevre nedir?
Kendiliğinden oluşan, insanlar tarafından hiçbir değişikliğe uğramamış olan çevreye denir. Bu çevre ilk günkü gibi orjinalliğini korumuştur.

Soru2:Yapay Çevre nedir?Örnekler veriniz.
İnsanların hayatlarını kolaylaştırmak ve daha rahat bir hayat sürebilmek için oluşturdukları çevreye yapay çevre denir.
Örnekler: Barajlar,yollar,şehirler,parklar,köprüler,seralar,hayvanat bahçeleri,okullar v.b.

Yapay çevre, insanlar tarafından yine insanların hayatlarını kolaylaştırmak ve daha yaşanılabilir ortamlar oluşturarak hayatı güzelleştirmek için oluşturulur.

Doğal çevrenin zarar görmesine neden olan hava kirliliği, toprak kirliliği, ormanların yok edilmesi gibi nedenlerden dolayı doğal çevre yok olma tehlikesi yaşadığından bu çevredeki diğer canlılarda yok olmaktadır.

[Admin]

Trafikte Güvenli Geçiş Yerleri

Soru:Trafikte güvenli geçiş yerleri nerelerdir?
Cevap:Trafikte  güvenli geçiş yerleri şunlardır:
1-Yaya geçidi
2-Trafik polisinin olduğu yerler
3-Alt geçit
4-Üst geçit
5-Okul geçidi
6-Işıklı işaret cihazının olduğu yerler.

[Admin]

Soru:Çiçek ne işe yarar?
Cevap:Çiçek bitkinin üremesini ve çoğalmasını sağlayan organdır.
Soru2:Bitki tohumu ne işe yarar?
Cevap2:Bitki tohumu uygun ortamlarda ekildiğinde yeni bir bitkinin oluşmasını sağlar.
Soru3:Bitki tohumu hangi uygun ortamlarda yeni bir bitki oluşturur?
Cevap:Bitki tohumu uygun sıcaklık,yeterli su ve yeterli toprak bulduğu zaman yeni bir bitki oluşturur.

Soru:Canlı varlıkların ortak özellikleri nelerdir?
Cevap:Canlı varlıkların ortak özellikleri şunlardır:
1-Canlı varlıklar doğarlar.
2-Canlı varlıklar beslenirler.
3- Canlı varlıklar solunum yaparlar.
4-Canlı varlıklar büyürler ve gelişirler.
5-Canlı varlıklar   hareket ederler.
6-Canlı varlıklar uyarılara tepki gösterirler.
7--Canlı varlıklar boşaltım yaparlar.
8-Canlı varlıklar  çoğalırlar  ve ölürler.
ÇİMLENME NEDİR
Uygun ortam koşullarında gelişen tohumun,ana bitkiye benzer bitkiyi
oluşturmasına çimlenme denir.
FİDAN NEDİR
Çimlenme sonucu oluşan genç bitkiye fidan denir.
SORU:Bitkilerin büyüyüp gelişmesi için nelere ihtiyaç vardır?
CEVAP:Bitkilerin büyüyüp gelişmesi için suya,havaya ve ışığa ihtiyacı vardır.
ÇİÇEK ÇEŞİTLERİ

Açalya, açelya, adaçayı, ada karanfili, ağlayan gelin, akasya, amerikan hanımeli, ana kokusu, ananas,
anasına babasına pay veren, ardıç, aslanağzı, ateş çiçeği, âvize fidanı, ay çiçeği, ayı pençesi, azelya,
babunec, badem, ballıbaba, begonvil, begonya, benefşe, biberiye, boru çiçeği, boya çiçeği, buhurumeryem,
cemali güzel, ciğerci sığırı, civan perçemi, çadır çiçeği, çadır perçemi, çakal nergisi, çalba, çan çiçeği, çarkıfelek,
çıngırak otu, çiğdem, çingülü, çoban yastığı, çuha çiçeği, dağ çayı, dağ sümbülü, defne, deligül, devedikeni,
devetabanı, dönbaba, ebegümeci,  elma çiçeği, erguvan, erik çiçeği, eşek dikeni, eşek lâlesi, fesleğen,
fındık çiçeği, fırıldık çiçeği, frezya, firuze çiçeği, fulya, galhatmi, gardenya, gâvur gülü, gecesefası, gelincik,
gelinelçiçeği, geven, glayör, guğu çiçeği, gül, güldefne, gülgoncası, gülibrişim, gündöndü, günebakan,
günüş gülü, hanım düğmesi, hanım sallandı, hanımeli, haseki küpesi, haşhaş çiçeği, hatmi, helyotrop,
hercai menekşe, hezaren, horoz ibiği, hüsnüyusuf, ıhlamur, ıtır çiçeği, inci çiçeği, iris, itrişahi, kadife çiçeği,
kahkaha çiçeği, kaktüs, kamelya, kan damlası, kandil çiçeği, karagözlüm, karanfil, kartopu, kasımpatı,
kaynanadili, keşişbaşı, kevke, kına çiçeği, kirli hanım, koçuk, korunga, krizantem, kuşkonmaz, küpe çiçeği,
küsme çiçeği, küstüm çiçeği, lâden ağacı, lale, lâle, lâle-i nu'man, lâtin çiçeği, leylak, leylâk, lilyum,
lisan-i sevir, mahmur çiçeği, manisa lâlesi, manolya, melekotu, menekşe, menekşe gülü, menevşe, mersinağacı,
meryamana eli, meryemana kandili, meyan, mimoza, mine çiçeği, mor salkım, mümüdük, müşgülüm, nane, nergis,
nevruz çiçeği, nilüfer, orkide, orman gülü, ortanca, öksekotu, öksüzoğlan, öküz dili, papatya, patlak çiçeği, peleseng,
petunya, piyan, portakal çiçeği, reyhan, rezene, sabun çiçeği, saffetiderûn, saksı çiçeği, saray çiçeği, saray patı, sardunya, sarı şebboy, sarmaşık, sediryaprağı, semen, sevgi çiçeği, sığırdili, sığırkuyruğu, sıklâmen, sim, susen, sümbül, sümbülteber, süsençiçegi, şakayık, şakayık-ı numan, şebboy, şeftaliçiçeği, terslâle, toprak kabul etmez, turna gagası, üçgül, vapurdumanı, yaban gülü, yanardöner, yasemin, yenibahar, yer somunu, yılan yastığı, yıldız çiçeği, yüksükotu, zambak, zerrin, zerrinkadeh, zeymuran, zeytinçiçeği, zülfüarus

[Admin]

Soru:Canlı varlıkların ortak özellikleri nelerdir?
Cevap:Canlı varlıkların ortak özellikleri şunlardır:
1-Canlı varlıklar doğarlar.
2-Canlı varlıklar beslenirler.
3- Canlı varlıklar solunum yaparlar.
4-Canlı varlıklar büyürler ve gelişirler.
5-Canlı varlıklar   hareket ederler.
6-Canlı varlıklar uyarılara tepki gösterirler.
7--Canlı varlıklar boşaltım yaparlar.
8-Canlı varlıklar  çoğalırlar  ve ölürler.
ÇİMLENME NEDİR
Uygun ortam koşullarında gelişen tohumun,ana bitkiye benzer bitkiyi
oluşturmasına çimlenme denir.
FİDAN NEDİR
Çimlenme sonucu oluşan genç bitkiye fidan denir.
Soru:Çiçek ne işe yarar?
Cevap:Çiçek bitkinin üremesini ve çoğalmasını sağlayan organdır.
Soru 2:Bitki tohumu ne işe yarar?
Cevap 2:Tohum toprağa düşüp uygun şartlar bulduğunda çimlenerek filizlenir ve yeni bir bitki oluşturur.
Bitkiler bu yolla çoğalır.
Soru 3:Bitkilerin büyüyüp gelişebilmesi için nelere ihtiyaç vardır?
Cevap 3:Bitkilerin büyüyüp gelişebilmesi için suya,havaya ve ışığa ihtiyaçları vardır.

Canlı Varlıkları Cansızlardan Ayıran Özellikler Nelerdir?

1-Canlı varlıklar doğar.
2-Canlı varlıklar beslenirler.
3- Canlı varlıklar solunum yaparlar.
4-Canlı varlıklar büyürler, gelişirler ve hareket ederler.
5-Canlı varlıklar  çoğalırlar  ve ölürler.


Cansız varlıklar;
1-Cansız varlıklar beslenmezler.
2-Cansız varlıklar büyümezler.
3-Cansız varlıklar hareket edemezler, zarar gördüklerinde kendilerini onaramazlar.

Canlılar Kaça Ayrılır?

Canlıların sınıflandırması çok önemlidir. Canlıları sınıflandırırsak onları çok daha rahat inceleme imkanı buluruz. Bu nedenle 5. sınıf müfredatından itibaren canlılar kaça ayrılır sorusuyla karşı karşıya kalmaktayız. Çünkü sınıflandırmak, biyolojide en önemli konulardan biridir.

Temel düzeyde canlılar 4'e ayrılır. Bunlar:

Hayvanlar
Bitkiler
Mantarlar
Mikroskobik canlılar

[Admin]

Canlılar Kaça Ayrılır?

Canlıların sınıflandırması çok önemlidir. Canlıları sınıflandırırsak onları çok daha rahat inceleme imkanı buluruz. Bu nedenle 5. sınıf müfredatından itibaren canlılar kaça ayrılır sorusuyla karşı karşıya kalmaktayız. Çünkü sınıflandırmak, biyolojide en önemli konulardan biridir.

Temel düzeyde canlılar 4'e ayrılır. Bunlar:

Hayvanlar
Bitkiler
Mantarlar
Mikroskobik canlılar


Canlı Varlıklar;
1.İnsan
2.Hayvan
3.Ağaç
4.Bitki
5.Mikroskobik canlılar
6.Maya (Mantar)
7.Böcekler
8.Mantarlar
9.Sürüngenler
10.Memeliler
11.Omurgalı ve Omurgasız Hayvanlar
12.Balıklar
13.Kuş Türleri
14.Kurbağalar
15.Deniz Hayvanları...
Cansız Varlıklar;
1.Bilgisayar
2.Sandalye
3.Elbise
4.Fotoğraf Makinasi
5.Ayakkabı
6.Beton
7.Pamuk
8.Kumbara
9.Ütü
10.Ayna
11.Kalem
12.Pano
13.Musluk
14.Dolap
15.Defter...

[Admin]

GÜRÜLTÜNÜN TANIMI
İnsanın ruhsal ve fiziksel yapısını olumsuz yönde etkileyen gürültüyü tanımlayabilmek için
sesin fiziksel nitelikleri ve işitme konusuna değinmekte yarar vardır.
Ses: Gaz, katı ve sıvı cisim moleküllerinin hava basıncında yaptıkları dalgalanmaların
kulaktaki etkisinden oluşan bir duygudur.
Gürültü: Genellikle istenmeyen ses olarak tanımlanmaktadır. Gelişi güzel bir yapısı olan bir
ses spekturumudur ki, hoşa gitmeyen, istenmeyen, rahatsız edici ses olarak tanımlanabilir.

Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) 63.konferansında
imzalanan sözleşmenin 3.maddesinde gürültüyü nasıl tanımladığına baktığımızda “Gürültü
terimi, bir işitme kaybına yol açan veya sağlığa zararlı olan veya başka tehlikeleri ortaya
çıkaran bütün sesleri kapsar.”
Soru:Sesin şiddeti ne olarak ölçülür?
Cevap:Sesin şiddeti desibel (dB) olarak ölçülür.

Desibel Nedir?
Sesin şiddeti desibel (dB) olarak ölçülür. Yelpaze insan kulağının duyabileceği en silik sesten (0dB) roketin havalanma sesine (180dB) kadar değişir. dB logaritmik bir ifadedir, bu yüzden dB şiddetinde 10 ünitelik artış bir alttakinin 10 katı fazlası anlamına gelir; yani 20 dB, 10 dB’in 10 katı ve 30dB de 10 dB’in 100 katıdır.

dB düzeyi Örnek (Ortalama)
0 İnsan kulağının duyabileceği en silik ses
30 Fısıldama sessiz kütüphane ortamı
60 Normal konuşma,daktilo, dikiş makinesi
90 Çimen biçme makinesi, kamyon trafiği (günlük 8 saat maksimum maruz kalma süresidir.)
100 Demir testeresi,havalı delici,kar aracı (korumasız maksimum 2 saat maruz kalma süresidir.)
115 Rock konseri, oto kornası (korumasız max.15 dakika maruz kalma süresidir.)
140 Jet motoru (gürültü ağrı yaratır ve geçici sağırlık oluşturur)
Duymamı etkilemeksizin dB ne kadar yükseğe çıkabilir?
Pek çok uzman 85 dB’ den daha fazla sese maruz kalmanın zararlı olduğu konusunda hem fikirdir .
İşitme koruyucuları nedir ve ne kadar etkilidir?
İşitme koruyucu aletleri kulak zarına ulaşan sesin şiddetini azaltırlar. 2 formu vardır: kulak tıkacı ve kulak maskesi.

Kulak tıkacı dış kulak yoluna uyan küçük aletlerdir. Etkili olmaları için total olarak kulak kanalını tıkamaları gerekir. Çeşitli tip ve ebatlarda olabilirler. Kulakta tutamayan kişiler için baş bandı ile kullanılabilirler.

Kulak maskesi kulağı kaplayacak şekilde oturur ve kulak kanalının tüm çevresini bloke eder. Bunlar uyumlu bantlarla yerlerinde tutulur. Gözlük çevresini ve uzun saç çevresini kapatmazlar ve ayarlanabilir baş bandı kulak maskeyi yerinde tutmak için yeterlidir. Kulak tıkaçları rahat bir şekilde yerleştirilmeli ve böylece kulak kanalı tamamen kapanmalıdır. İyi uymayan kirli veya yırtılmış tıkaçlar kanalı kapatmaz ve rahatsız edebilir. Uygun, iyi oturmuş tıkaçlar sesi 15-30 dB azaltabilir. İyi tıkaçlar ve maskeler sesin azaltılmasında eşittirler ancak tıkaçlar düşük; susturucular yüksek frekanslarda etkilidirler. Tıkaç ve susturucuların birlikte kullanımı tek başlarına kullanıma nazaran 10-15 dB daha fazla koruma sağlar. 105 dB’den yüksek sesler için beraber kullanım düşünülmelidir.

Niçin sadece pamuk ile kulaklarımı kapatamam?
Kulak topları ve kağıt doku tıpaları sesi sadece 7 dB azaltır.

Ses şiddeti ile uzaklık arasındaki ilişki
Ses ve uzaklık arasında büyük bir ilişki vardır. Uzaklık artarsa ses şiddeti azalır. Yani ses zor duyulur. Mesela bir ses yakından geliyorsa rahat duyulur ama uzaktan geliyorsa zor duyulur.
Ses Şiddeti İle Uzaklık Arasındaki İlişkiye Örnek Verir Misiniz
Eğer ses kaynağına yakın isek ses şiddeti de duyabileceğimiz şiddetteyse o sesi duyarız. Ancak, uzaktaysak veya ses şiddeti yeterli değilse o sesi işitemeyiz. Örneğin; Bize yaklaşan bir arabanın sesinin şiddeti bize yaklaştıkça artar ve o arabanın sesini işitiriz. Araba uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır ve o sesi işitmemeye başlarız.
Odyometrist
Odyometristler, İnsanların işitme bozukluğunun derecesini çeşitli testler yardımıyla saptayan ve hastanın durumuna göre işitme cihazı ihtiyacını belirleyen ve uygulayan, gerekli durumlarda konuşma tedavisi veren kişidir. -Gerektiğinde konuşma tedavisi yapar, -Okullarda işitme taramaları yapar.

[Admin]

SES
Doğada meydana gelen olaylar ve çevremizdeki varlıklar ses çıkarırlar. Kulağımıza gelen bu sesler beynimize iletilir. Beynimiz tarafından anlama dönüştürülür. Böylece gelen sesin anlamına göre tepki veririz.

• İnsanlar birbirleriyle iletişim kurabilmek için seslerini kullanırlar. Bazı sesler insanları mutlu ederken bazı sesler de insanları rahatsız eder.Örneğin, taşıtların ve iş makinelerinin çıkardığı sesler insanları rahatsız eder. Bu seslerin şiddeti yüksektir.

• Fısıltı halinde konuşan bir insanın sesinin şiddeti düşük, jet motorunun çıkardığı sesin şiddeti yüksektir.

• Konuşma ve işitme engelli insanlar iletim kurabilmek için ses yerine el, yüz ve vücut mimiklerini kullanırlar.

• Ses hayvanların yaşamında da oldukça önemlidir.Hayvanlar iletişim kurabilmek ve tepki göstermek için çeşitli sesler çıkarırlar.

SES NASIL OLUŞUR?

Titreşen bir nesnenin başlattığı titreşimler dizisine ses denir. Sesin oluşabilmesi için titreşim hareketi gereklidir.
Titreşim bir nesnenin ileri geri hareketidir. Titreşim yapan ses kaynakları havayı titreştirir.
Titreşen hava yayılarak kulağımıza gelir ve bir etki oluşturur. Böylece ses işitilir.

SESLERİ NASIL DUYARIZ?

Ses kaynaklarından çıkan ses, havada yayılarak kulağımıza kadar gelir ve kulak zarını titreştirir.
Kulak zarındaki titreşimler kulağın iç kısımlarına iletilir. Bu titreşimler belirli bir ileti taşır. Bu iletiler beyne ulaştığında ses işitilmiş olur.
Soru;Ses nasıl işitilir?
Ses kaynaklarından çıkan ses, havada yayılarak kulak kepçesi tarafından toplanarak kulak zarını titreştirir.
Kulak zarındaki titreşimler kulağın iç kısımlarına iletilir. Bu titreşimler belirli bir ileti taşır. Bu iletiler beyne ulaştığında ses işitilmiş olur.


Titreşim bir nesnenin ileri geri hareketidir. Titreşim yapan ses kaynakları havayı titreştirir. Titreşen hava yayılarak kulağımıza gelir ve bir etki oluşturur. Böylece ses işitilir.


İnsan Hangi Frekanstaki Sesleri İşitir?

İnsan kulağı 20 Hz ile 20 000 Hz arasındaki sesleri işitebilir. 20 000 Hz den yüksek olan seslere ultrason denir.
20 Hz den az olan seslere de infrason denir.

Ultrason seslerin frekansları yüksek olduğu için taşıdıkları enerji de fazladır.

İnsan kulağı belirtilen frekanslar dışındaki sesleri işitmez. Köpekler 35 000 Hz ' lik, yunuslar  150 000 Hz ' lik ultrason sesleri işitebilir.
Gözleri görmeyen yarasalar ancak çıkardıkları ultrason seslerin yansımasıyla yönlerini bulabilirler.
Ultrason yöntemleri tıpta iç organların incelenmesinde, maden araştırmalarında yer altında, deniz tabanın araştırılmasında kullanılır.
Uçağın ürettiği ses, otomobilin ürettiği sesten şiddetlidir.
İnsanın ürettiği ses, arının ürettiği  sesten şiddetlidir.
SES ŞİDDETİ İLE UZAKLIK ARASINDAKİ İLİŞKİ
Ses kaynağına yakın olduğumuzda sesi şiddetli yani daha kolay duyarız.
Ses kaynağından uzaklaştıkça sesi zayıf işitiriz yani sesi duymamız zorlaşır.
Örneğin; yanımızdan geçen bir ambulansın sesini çok iyi duyarken bizden uzaklaştıkça sesini duymamız zorlaşır.
Ya da bir tiyatro salonunda ön taraftaki izleyiciler sesi çok iyi duyarken, arka taraftaki izleyiciler ise sesi duymakta zorlanabilirler.
Yukarıdaki örneklerde de anlatıldığı gibi ses kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti artar ve işitilmesi kolaylaşır.
Yani sesi en iyi kaynağına yakın olduğumuz noktalarda duyarız.

[Admin]

Doğal Işık Kaynakları Örnekler:

1-Güneş
2-Yıldızlar
3-Yıldırım
4-Şimşek
5-Ateş böceği
6-Fener balığı
7-Yakamoz (Bazı planktonların ışık saçması ile oluşur)
8-Lav
9-Arora (Kuzey ışıkları)
10-Fosfor elementi
12-Işık saçan mantar
13-Kristal denizanası
14-Işık saçan mürekkep balığı
15-Işık saçan bitki (Tütün bitkisi biyoteknolojik yöntemle ışık vermesi sağlandı.)

Soru;Ses nasıl yayılır?
Cevap:Ses dalgalar halinde her yönde yayılır.

Soru;Ay bir ışık kaynağı mıdır?
Cevap:Hayır Ay bir ışık kaynağı değildir.Çünkü Güneş'ten aldığı ışınları Dünya'ya yansıtır.



3. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Test


1. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) Cam pürüzsüz madde
B) Cam sert madde
C) Cam esnek madde

Cevap: C
2. Aşağıdakilerden hangisi gaz hâlindeki maddeye örnektir?
A) meyve suyu
B) yemek buharı
C) kitap

Cevap: B
3. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi sıvı hâldedir?
A) Her gün süt içiyorum.
B) Cam bardak kırılgandır.
C) Atmosferde oksijen bulunur.

Cevap: A
4. Aşağıdakilerden hangisinin yüzeyi en az pürüzlüdür?
A) ceviz  
B) elma
C) fındık

Cevap: A
5. ‘’Bacadan çıkan duman’’ maddenin hangi hâline örnektir?
A) Gaz
B) Katı
C) Sıvı

Cevap: A
3. Sınıf Meb Yayınları İlkokul Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 133 Cevabı

6. Aşağıdakilerden hangisinin tadına bakmak tehlikelidir?
A)  çamaşır suyu
B)  süt
C)  su

Cevap: A
7. Aşağıdakilerden hangisi katı hâlde bulunan ve esnek bir maddeye örnektir?
A) duvar
B) cam
C) sünger

Cevap: C
8. A şağıdakilerden hangisinin yüzeyi pürüzlüdür?
A)  domates
B) ekmek
C)  ayna

Cevap: B
9. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre daha yumuşaktır?

A) elma şekeri
B) pamuk şeker
C) kağıt helva

Cevap: B
3. Sınıf Meb Yayınları İlkokul Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 134 Cevabı

10. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Bazı maddeleri koklamak sağlığa zararlıdır.
B) Her maddenin tadına bakılabilir.
C) Temizlik malzemelerinin üzerindeki uyarılar dikkatle okunmalıdır.

Cevap: B
11. A şağıdakilerden hangisini koklayarak ayırt edemeyiz?
A) çilek
B) gül
C) tuz

Cevap: C
12. Maddenin hâlleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Katı, sıvı, gaz
B) Taş, katı, su
C) Hava, gaz, sıvı

Cevap: A
13. Yastık Tahta Sünger Pamuk Kalem
Yukarıdaki maddelerden hangileri yumuşak maddedir?
A) a, c, d
B) b, d, e
C) a, b, e

Cevap: A
14. Yandaki maddelerin ortak özelliği nedir?
A) Üçü de esnektir.
B) Üçü de yumuşaktır.
C) Üçü de kırılgandır.

Cevap: C
3. Sınıf Meb Yayınları İlkokul Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 135 Cevabı

15. Aşağıdakilerden hangisi esnektir?
A) kalem
B) kavanoz
C) silgi

Cevap: C
16. Görsellerdeki üç maddenin ortak özelliği nedir?
A) Yumuşaktır.
B) Yüzeyleri pürüzlüdür.
C) Kırılgandır.

Cevap:
17. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Deterjanları koklayıp tadına bakabilirsiniz.
B) Su sağlığa zararlıdır.
C) Bazı maddeler sağlığa zarar verebilir.

Cevap: C
18. Bardaktaki su Tencereden çıkan buhar
Altı çizili ifadeler sırasıyla maddenin hangi hâllerine örnektir?
A) Katı – sıvı
B) Sıvı – gaz
C) Katı – gaz

Cevap: B
19. ‘’Yumuşak, esnek ve katıdır.’’ Bu ifadeye uyan madde hangisi olabilir?
A) su
B) sünger
C)  cam

Cevap: B

[Admin]

Çevremizdeki Işık Kaynakları
Varlıkları görebilmemiz için ışığa ihtiyacımız var. Görme olayı, ışık kaynağından çıkan ışığın
cisimlere çarpıp sonra gözümüze gelmesiyle gerçekleşir. Peki, ışık kaynağı nedir?
Çevresini aydınlatarak ışık yayan nesnelere ışık kaynağı denir. Güneş, ampul, ateş böceği,
yıldızlar, mum ve gaz lambası ışık kaynaklarına örnek olarak verilebilir. Bu kaynaklardan,
ampul, mum ve gaz lambası gibi ışık kaynakları doğada kendiliğinden bulunmaz; insanlar
tarafından ihtiyaç sonucu üretilmiştir. Bu sebeple, bu tür kaynaklara yapay ışık kaynakları
denir. İnsan üretimi olmayan, doğada ve evrende var olan; Güneş, yıldızlar ve ateş böceği
gibi ışık yayan cisimlere ise doğal ışık kaynakları denir.
Peki, geceleri ortamı aydınlatmaya yardımcı olan Ay bir ışık kaynağı mıdır? Bazı cisimler
kendileri ışık kaynağı olmadıkları hâlde, bir ışık kaynağından gelen ışığı yansıtarak, ışık
yayıyormuş gibi görünürler. Bu yüzden ayna, gümüş eşyalar, alüminyum folyo, çelik tencere
gibi cisimler karanlık ortamlarda ışık olmadığından ışık yansıtamazlar ve karanlık görünürler.
Ay da geceleri ortamı aydınlatmaya yardımcı olsa da bir ışık kaynağı değildir. Güneş’ten
aldığı ışık ile çevresine ışık yayıyormuş gibi görünür.


Sıvı Maddeler: Sıcak çikolata. su. ayran. pekmez. kolonya. çay. limonata. portakal suyu. gazoz. Kola. Süt. Kahve. Gaz Maddeler: Hidrojen. Azot. Helyum. Hava. Kokular. Parfüm. Sprey. LPG. Buhar. Oksijen.
Çevremizdeki Katı, Sıvı ve Gaz maddeler
Çevremizdeki katı, sıvı ve gaz maddelere örnekler veriniz.
Belirli bir şekli ve hacmi olan maddelere katı maddeler denir.
Kullandığımız su, akarsular, göller gibi maddeler sıvı maddelerdir.
Soluduğumuz hava, su buharı gaz halindeki maddelerdendir.

Çevremizdeki Katı, Sıvı ve Gaz Maddeler nelerdir örnekler veriniz?
1-Katı maddeler nelerdir?Örnekler veriniz.
Katı maddelere örnekler:silgi,kalem,sandalye,tuğla,
dolap,masa,şişe,bilgisayar,kağıt  v.b.
2-Sıvı maddeler nelerdir? Örnekler veriniz.
Sıvı maddeler:Sıcak çikolata,su,ayran,pekmez,kolonya,çay,limonata,
portakal suyu,gazoz,kola,süt  v.b.
3-Gaz maddeler nelerdir? Örnekler veriniz.
Gaz Maddeler:Hidrojen,azot,helyum,hava,kokular,parfüm,
sprey,LPG,buhar,oksijen  v.b.

[Admin]

MADDE VE MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER

       MADDE NEDİR
        Belli bir hacmi ve kütlesi olan, boşlukta yer kaplayan her varlığa   madde denir.
        Örnek:Taş, toprak, ağaç, metal, cam, su, yaprak, kalem, silgi, plastik, kağıt, kum gibi varlıklar birer maddedir.
Maddelerin duyu organlarımız ile algıladığımız özellikleri vardır. Sertlik, yumuşaklık,
esneklik, kırılganlık, renk, koku, tat, pürüzlülük ve pürüzsüzlük gibi..algıladığımız özelliklere dayanarak niteleme yaparız.
       Sütü portakal suyundan rengine göre ayırt etmemiz mümkündür; fakat renkleri aynı olan birçok farklı madde vardır.
Bu yüzden renk her zaman ayırt edici nitelik değildir. Kakao ve kahve kendilerine has kokuları olan maddelerdir. Bu maddeleri ayırt etmek için koku duyumuzu kullanırız.
Şekeri tuzdan ayırt etmek için renk ve koku ayırt edici nitelik değildir. Bunun için daha çok tat alma duyu organımızı kullanırız.
Gitar ve bağlamayı ayırt etmek için duyma duyu organımızı kullanırız.
       Sertlik, yumuşaklık, esnek ve esnek olmayan, pürüzlü ve pürüzsüz maddeleri ayırt etmek için de dokunma duyu organımızdan faydalanırız.
Maddelerin kırılganlıklarını görerek veya dokunarak algılayabiliriz.

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER
1-Sert ve Yumuşak Maddeler
Çevremizde gördüğümüz, kullandığımız maddelerin bazıları sert, bazıları yumuşaktır. Maddelerin sert veya yumuşak olduğunu dokunma duyu organımız ile ayırt edebiliriz. Taş, tahta,cam, demir gibi maddeler sert, sünger, kumaş,hamur, pamuk gibi maddeler yumuşaktır. Maddelerin sertlik yumuşaklık özelliğini dokunma duyu organımızla niteleyebiliriz..

2-Esnek ve Berk Maddeler
Maddeye belirli bir kuvvet uygulandığında şekil değiştiriyorsa kuvvet geri çekildiğinde tekrar aynı halini alıyorsa bu madde esnek bir maddedir. Esnek maddeye en iyi örnek lastiktir. Bazı kumaşların ve süngerin de esneklik özelliği vardır. Tahta, kalem, cam gibi maddeler esnek değildir. Yani berk maddedir. Maddelerin esnek veya berklik özelliğini dokunma duyu organımız ile niteleyebiliriz.

3-Sağlam ve Kırılgan Maddeler
Cam sert yapılı bir maddedir. Ancak camdan yapılmış bardağa çekiç ile vurulursa bardak kırılır. Demir levha çekiçle dövülerek şekillendirilebilir.   Demir, camdan daha sert olmadığı halde camdan sağlamdır. Maddelerin sağlam veya kırılgan olduğunu dokunma duyu organımız ile  niteleyebiliriz.

4-Suyu Çeken ve Suyu Çekmeyen Maddeler
Toprak suyu çekerken , beton suyu çekmez. Pamuklu kumaşlar suyu çekerken, naylonun suyu çekme özelliği yoktur. Bu yüzden şemsiye yağmurluk gibi eşyalar naylon kumaştan imal edilir.Maddenin bu özelliğini nitelemek için görme ve dokunma duyu organlarımızı kullanırız.
Suda Batan ve Suda Batmayan (Yüzen) Maddeler
Bazı maddeler suda yüzerken, bazı maddeler suyun yüzeyinde durmaz, batarlar. Bu maddenin büyüklüğüne bağlı değildir. Yapısı  ile ilgilidir. Örneğin tahta parçası suda yüzerken, küçük bir taş parçası suya batmaktadır. Yaprak , top gibi maddeler suda yüzen maddelere örnek verilebilir. Maddelerin bu özelliğini görme duyu organımız ile niteleyebiliriz..
5-Pürüzlü ve Pürüzsüz Maddeler
Zımpara kâğıdına dokunduğumuzda yüzeyinde girinti çıkıntıların olduğunu hissederiz. Oysa A4 kâğıdının yüzeyinde girinti ve çıkıntı yoktur. Yüzeyinde girinti ve çıkıntıların olduğu maddeler pürüzlü, yüzeyinde girinti ve çıkıntıların olmadığı maddeler pürüzsüz maddelerdir. Maddenin bu özelliğini nitelemek için dokunma ve görme duyu organlarımızdan faydalanırız.

5-Kokulu ve kokusuz
Çevremizde kokulu ve kokusuz bir çok madde bulunur.
Çiçek, kolonya, parfüm kokusu güzel; çöp, kanalizasyon kokusu gibi kokular kötü kokulara örnek verile bilir.
Bazı maddeleri kokularından tanıya biliriz. Hava, su, şeker, tuz, pirinç, can, demir, altın gibi bir çok maddelerin kokusu yoktur. Bu maddeleri koklayarak tanıyamayız. Maddeleri kokulu ve kokusuz olarak niteleyebilmek için koku alma duyu organımızdan faydalanırız.
6-Saydamlık-Opaklık
Işığı geçiren maddelere saydam, ışığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir. Cam, su, bazı plastik maddeler, hava saydam maddelerdendir. Tahta, demir, kitap, duvar, çelik tencere gibi maddeler ise opak tır.Bazı madeler ise ışığı tam olarak geçirmezler.Bu tür maddelere yarı saydam maddeler denir.Buzlucam, defter yaprağı, şeffaf poşetler, ışıklandırmada kullanılan kapaklar yarı saydam maddelere birer örnektir. Maddenin saydamlık- opaklık özelliğini  nitelemek için görme duyu organımızdan faydalanırız.

7-Tatlı-Acı
Ağzımıza aldığımızda bazı maddeler dilimizde tatlı bir tat bırakırken bazı maddeler de acı tat bir tat bırakır. Örneğin; şeker yediğimizde şeker tatlı gelirken, biber yediğimizde acı bir tat alırız..Maddeyi tatlı-acı özelliğine göre nitelemek için tat alma duyu organımızı kullanırız.
Parlaklık -Matlık
Altın, gümüş, çelik çaydanlık, mermer, cilalı mobilya gibi cisimler parlak; halı, yazı tahtası, silgi, kumaş gibi cisimler mattır. Maddenin bu niteliğini ayırt etmek için görme duyu organımızdan faydalanırız.
Katı- sıvı
Akışkan veya akışkan olmayan maddeleri katı ve sıvı olarak niteleyebiliriz. Su, kolonya,süt, sıvı yağ gibi maddeler sıvı, taş, tahta, sıra, cam gibi maddeler katı maddelerdir. Maddelerin katı ve sıvı özelliklerini nitelemek için görme ve dokunma duyu organlarımızdan faydalanırız.

[Admin]

İTME ve ÇEKME KUVVETİ
KUVVET NEDİR?
Duran bir varlığı harekete geçiren, hareket eden bir varlığı durduran veya varlığın şekli üzerinde değişikliğe neden olan etkiye KUVVET denir.

     Hareketsiz cisimler kendiliğinden hareket edemezler. Ancak dışarıdan bir kuvvet uygulandığında hareket edebilirler.

Hareketsiz cisimleri harekete geçirmek için kuvvet uygulamamız gerekir.

Kuvvet iki yönde uygulanır.


1.İtme: Bir cisme ters yönlerden, eşit kuvvet uygulandığında cisim hareketsiz kalır. Hareketli bir cisme ters yönden bir kuvvet uygulanırsa cismin hızı yavaşlar veya durur.Hareketli bir cisme hareket yönünden bir kuvvet uygulanırsa cisim daha da hızlanır.


2. Çekme: Kendimize doğru uygulanan kuvvetlerin tamamı çekme kuvvetiyle olur.


      Bir cisme uygulanan kuvvet itme veya çekme şeklinde olur. Bu nedenle kuvvet itme çekme olarak da adlandırılır.

      Kapalı kapılar itilerek ya da çekilerek açılır. Futbolcunun duran topu hareket ettirmesini sağlayan kuvvet itme yönündedir.

     Kuvvetin etkisinde kalan bazı cisimlerin biçimi değişebilir. Biçim değişikliğine neden olan kuvvet uygulamaları 4 farklı şekilde ortaya çıkar.

Bükme

Sıkma

Germe

Vurma


Metal çubuk ve levhalara bükülerek istenilen biçim verilebilir.

Meyve suları meyvelere kuvvetin sıkma şeklinde uygulanmasıyla elde edilir.

Kuvvet esnek cisimlere uygulanarak bunların gerilmesini sağlar. Ok yaya germe kuvveti uygulanarak fırlatılır

Vurma kuvveti uygulanan cisimler daha küçük parçalara ayrılırlar.

[Admin]

2017-2018 3.SINIF FEN BİLİMLERİ GENEL DEĞERLENDİRME
A.Aşağıdaki soruları dikkatli okuyun. Doğru olanların başına (D),yanlış olanların başına (Y) yazınız.(Her soru 3 Puandır)
( ) Dünyanın yuvarlak olduğunu belirten ilk bilgin Pisagor’dur.
( ) Kristof Kolomb, daima batıya gidilirse Hindistan’a ulaşılabileceğini savundu.
( ) Denize bakıldığında uzakta olan ve yaklaşmakta olan bir geminin önce gövdesi görünür.
( ) Dünyamız düz dikdörtgen şeklindedir.
( ) Dünyamız alttan ve üstten basık, yanlardan şişkin bir küreye benzer.
( ) Manto kısmı dünyamızın en soğuk bölümüdür.
( ) İç çekirdek dünyamızın en sıcak bölümüdür.
( ) Dünyamızın dış kısmında manto ve çekirdek vardır.
( ) Dünyamızı şeftaliye benzetirsek çekirdeğin içinde hangi katman var.
( ) Kara, su ve hava katmanları dünyamızın görünmeyen katmanlarıdır.
B.Aşağıdaki kelimeleri sadece bir kere kullanarak noktalı boşlukları doldurunuz.
(Her soru 5 puandır)
KARA KATMANI – YERKABUĞU - SU - ATMOSFER –ANTARTİKA- EROZYON
DAĞLAR –HAVA - 1/ 4’ünü - HİNT OKYANUSU
1.Dünya’mızın çoğu……………………………….ile kaplıdır.
2.İnsanlar,Dünya’nın ……………………………….nda yaşar.
3.Dünya’mızın dış kısmını oluşturan yer kabuğuna …………………………….. denir.
4.Okyanuslar;Büyük okyanus,Atlas Okyanusu ve ………………………………………………………dur.
5.Avrupa,Asya,Afrika,Amerika,Avusturalya(Okyanusya)ve ………………………kıtadır.
6.Dünyamızın ………………………..karalar kaplar.
7.Yeryüzü şekillerinin en yükseği………………………………….dır.
8.Hava katmanına ………………………………………………….de deriz.
9………………………………..kara tabakasını değişime uğratır.
10.Kar,yağmur,sis ……………………………katmanında meydana gelir.
C.Aşağıdaki soruları dikkatle oku ve doğru şıkkı işaretle. (Her soru 2 Puandır)
1.Dünyamızın en iç katmanı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Manto b) Yer kabuğu c)Çekirdek
2.Dünya modelinde mavi gösterilen alanlar neyi gösterir?
a) Kara b) Deniz c)Hava
3.Uçak, Dünyamızın hangi tabakasında seyahat eder?
a) Kara b) Deniz c)Hava
4.Dünya’nın yuvarlak olduğunu söyleyen ilk düşünür kimdir?
a) Magellan b) Pisagor c)Aristo
5.Uzaktan gelen geminin önce neresi görülür?
a) Gövdesi b) Direği c)Dumanı
6.Dünyamızın en sıcak bölümü aşağıdakilerden hangisidir?
a) Manto b) Dış çekirdek c)İç çekirdek
7.Dünyamızın yapısı hangi meyveye benzer?
a) Portakal b) Elma c)Şeftali
8.Üzerinde yaşadığımız tabaka aşağıdakilerden hangisidir?
a) Kara tabaka b) Deniz tabaka c)Hava tabaka
9.’’Bir martı, önce denizden balık yakaladı sonra uçarak karaya bıraktı.’’Bu cümleye göre martı sırası ile hangi tabakalara uğradı?
a) Kara-deniz-hava b) Deniz –kara-hava c)Deniz-hava-kara
10.İç çekirdek, manto, yer kabuğu, dış çekirdek Dünya’mızın katmanlarıdır. Bu katmanların en içten dışa doğru sıralaması hangi şıkta doğru verilmiştir?
a) Manto-iç çekirdek-dış çekirdek-yer kabuğu
b) İç çekirdek-dış çekirdek-manto-yer kabuğu
c)Yer kabuğu-dış çekirdek-iç çekirdek-manto
ADI VE SOYADI: SINIFI: NUMARASI:

[Admin]

Dünya'nın Katmanları ve özellikleri Nelerdir?
Hava Küre (Atmosfer) Çeşitli gazların karışımından oluşmuştur. ...
Su Küre. Taş küre ile iç içe olan katmandır. ...
Taş Küre (Yer Kabuğu) Üzerinde canlıların yaşadığı katmandır. ...
Ateş Küre (Magma Tabakası) Yer kabuğunun hemen altındaki tabakadır. ...
Ağır Küre (Çekirdek) Dünya'nın en iç ve en kalın katmanıdır.
1. Hava Küre (Atmosfer)
Çeşitli gazların karışımından oluşmuştur. Yerküreyi sarar, çevresinden uzaklaşmaz. Su buharı bu katmanda bulunur. Güneş’ten gelen zararlı ışınları engeller. Canlılar için gerekli gazları içerir.

2. Su Küre
Taş küre ile iç içe olan katmandır. Su küreyi; okyanuslar, denizler, iç kesimlerindeki çukurlara suların birikmesiyle oluşan göller, akarsular ve yeraltı suları oluşturur. Canlılar için çok önemli yaşam kaynağıdır. Su kürenin yaklaşık yüzde biri içme suyu olarak kullanılabiliyor. Kullanılan bu suya tatlı su da denilmektedir.

3. Taş Küre (Yer Kabuğu)
Üzerinde canlıların yaşadığı katmandır. Çeşitli yapıdaki kayaçlardan oluşmuştur. Üst kısımları yer yer toprakla örtülmüştür. Yer yer yükselti, düzlük, ve çukurlardan oluşur.

4. Ateş Küre (Magma Tabakası)
Yer kabuğunun hemen altındaki tabakadır. Erimiş maddeler, sıkışmış gaz ve buharlardan oluşmuştur. Ateş kürenin akışkan bir yapısı vardır ve hareketlidir. Ateş küreyi oluşturan akışkan ve sıcak olan bu erimiş maddeye magma denir. Magma zaman zaman yanardağlardan yeryüzüne çıkar. Magmanın yeryüzüne çıkmış hâline lav denir.

5. Ağer Küre (Çekirdek)
Dünya’nın en iç ve en kalın katmanıdır. En sıcak ve en ağır katman burasıdır.

[Admin]

Anasayfa » Fen Konu Anlatımları
DUYU ORGANLARIMIZ ve GÖREVLERİ 3.SINIF
Duyu organlarımız; Göz, kulak, burun, dil ve deri olmak üzere 5 (beş) tanedir. beş duyumuz kulak burun deri dil göz

DUYU ORGANLARIMIZIN SAĞLIĞI
GÖZ : Görme duyu organımızdır.Çevremizdeki tüm varlıkları görmemize yarar.
GÖZ SAĞLIĞIMIZ İÇİN;
beş duyumuz göz » Gözlerimizi temiz tutmalıyız.
» Başkalarının havlularını, gözlüklerini kullanmamalıyız.
» Televizyon ve bilgisayara uzun süre bakmamalıyız.
» Gözlerimizi aşırı ışıktan korumalıyız.
» Güneşe doğrudan bakmamalıyız.
» Kitap okurken kitaba, yazı yazarken deftere çok yakın durmamalıyız.
» Okuma sırasında kitap ile gözlerimiz arasındaki uzaklığın 20 - 35 cm olmasına dikkat etmeliyiz.
» Işığı az olan yerde okuma yapmamalıyız.
» A vitamini içeren besinler yemeliyiz.

KULAK : Kulak çevremizdeki sesleri duymamızı sağlar.
KULAK SAĞLIĞIMIZ İÇİN;
beş duyumuz kulak » Kulaklarımızı temiz tutmalıyız.
» Sert cisimlerle karıştırmamalıyız.
» Yüksek sesli ortamlarda bulunmamalıyız.
» Kulağımızı dış darbelerden korumalıyız.
» Kulağımızı soğuktan korumalıyız.
» Başkalarının kulaklarına yüksek sesle bağırmamalıyız.

BURUN : Koku alma organımızdır.Etrafımızdaki kokuları burnumuzla hissederiz. Ayrıca nefes alıp vermede görevlidir.

BURUN SAĞLIĞIMIZ İÇİN;
beş duyumuz burun » Burnumuzu karıştırmamalıyız.
» Tozlu ortamlarda oyun oynamamalıyız.
» Burun kıllarını koparmamalıyız.
» Burnumuza bir şey sokmamalıyız.
» Ne olduğunu bilmediğimiz maddeleri koklamamalıyız.
» Burun kanamalarında burnumuzu sıkmalıyız ya da burnumuzun üzerine buz koymalıyız.
» Sigara içmemeliyiz.

DİL : Tat alma duyu organımızdır. Yediklerimizin acı,tatlı,tuzlu,ya da ekşi olup olmadığını dilimizle anlarız.

DİL SAĞLIĞIMIZ İÇİN;
beş duyumuz dil » Ağız temizliğine önem vermeliyiz.
» Çok soğuk ve çok sıcak yiyecekler yememeli ve içmemeliyiz.
» Dişlerimizi fırçalarken dilimizin üzerini dikkatlice arkadan öne doğru fırçalamalıyız.
» Dilimize zarar verebilecek bazı kimyasal maddelerden uzak durmalıyız.

DERİ : Dokunma duyu organımızdır. Deri nesnelerin sert - yumuşak, soğuk - sıcak gibi özelliklerini anlamamızı sağlar.

DERİ SAĞLIĞIMIZ İÇİN;
beş duyumuz deri » Vücudumuzu temiz tutup sık sık banyo yapmalıyız.
» Derimizi ezilme, kesilme ve yanıklardan korumalıyız.
» Bol bol su içmeliyiz.
» Güneş altında fazla kalmamalıyız.
» Kimyasal maddelere (çamaşır suyu, asit, deterjan vb.) dokunmamalıyız.

Canlı ve cansız varlıkları algılamamızı sağlayan 5 duyu organımız bulunur. Her duyu organımızın görevi ve işlevi farklı olduğu gibi, duyu organlarımızdan biri ya da birkaçının görevini yerine getirmemesi hayatımızda aksaklıklara yol açar.

bes-duyu-organimiz

Duyu organları arasında yer alan göz; çevremizdekileri görmemizi; kulak işitmemizi; burun koku almamızı; dil tat almamızı ve deri sıcaklık, doku gibi maddelerin özelliklerini ayırt ederek hissedebilmemizi sağlar.

bes-duyu-gozGözün Görevleri Nelerdir?
Göz, ışık sayesinde çevremizdeki görmemizi sağlar. Retina, ağ tabakası ve sinirler aracılığı ile görme işlevini yerine getiren göz; insanların dışında kedi, kuş, aslan gibi memeli canlılarda ve bazı deniz canlılarında bulunur. Tek hücreli canlılarda ya da omurgasız hayvanların birçoğunda göz bulunmaz. Bu canlılar, çevreyi diğer organları ile algılar.

Göz Hastalıkları ve Göz Sağlığı

Göz sağlığı hayatımız için oldukça önemlidir. Eğer göz sağlığımız bozulursa, hayatımızda önemli sorunlar oluşabilir. Bu nedenle göz sağlığı konusunda dikkatli olmalıyız. Göz kapağı ve kirpikler gözü yabancı maddelere karşı korur. Göz yaşı ise mikroplara karşı gözümüzün korunmasını sağlar. Biz de yüzümüzü sık sık yıkayarak, göz sağlığımızın korunmasına yardımcı olabiliriz.

Kulağın Görevleri Nelerdir?bes-duyu-kulak
İşitme duyu organı olan kulak, havadaki titreşimleri algılamamızı sağlar. Canlı ve cansız varlıkların çıkardığı sesleri duymamıza yarayan kulağımız; dış kulak, orta kulak ve iç kulak olmak üzere üç bölümden oluşur. Sesler, sinirler yoluyla beynimize aktarıldığı gibi, iç kulakta, sesleri beyne ileten sinirler bulunur.  Kulak insanların dışında memeli hayvanlarda da bulunur.

Kulak Hastalıkları ve Kulak Sağlığı

İşitme duyumuzu yitirmemek için kulak sağlığı konusunda dikkatli olmalıyız. Bunun için kulaklarımızı temiz tutmamız gerektiği gibi, sert cisimleri kulağımıza sokmamalıyız. Ayrıca hasta olmamak için kulaklarımızı sıcak tutmamız gerektiğini de unutmamalıyız.

Dilin Görevleri Nelerdir?bes-duyu-dil
Tat alma görevi gören dil, aynı zamanda konuşmamızı da sağlayan organımızdır. Besin maddelerinin tadını almamızı sağladığı gibi, diğer maddelerin tadını da dilimiz sayesinde alırız. Dilimizin üzerinde bulunan hücreler, maddelerin nasıl bir tadı olduğunu anlamamızı sağladığı gibi, dilimiz yandığında uzun süre tat alamayız. Çünkü tat almaya yarayan hücreler çok sıcak ya da çok soğuk yiyecek ya da içecekler tükettiğimizde ölür. Dil insanların yanı sıra, gelişmiş birçok hayvanda bulunmaktadır.

Dil Sağlığı

Dil sağlığı, ağız sağlığımız için önemlidir. Bunun için dişlerimizi düzenli olarak fırçalamalı ve besinler nedeniyle dilimizde oluşan bakterilerin azalmasını sağlamalıyız. Dil sağlığını korumamamız durumunda, dilimizde ya da ağzımızda yaralar oluşabileceği gibi, dişlerimiz de zarar görebilir.

Burnun Görevleri Nelerdir?bes-duyu-burun
Burun koku almamızı sağlayan organımız olduğu gibi, nefes almamıza da yarar. Canlı ve cansız maddelerin kokusunu burnumuz yoluyla alırız. Koku alma, hayvanlarda başka organlar yoluyla da gerçekleşebilir. Ancak memeli hayvanların çoğunda koku alma organı burundur.

Burun Hastalıkları ve Burun Sağlığı

Burun sağlığı için burnumuzu düzenli olarak yıkamalıyız. Burnumuzun içinde bulunan kıllar, mikroplara karşı bizi korur. Burnumuzun içinde yer alan sinirler ise, aldığımız kokuyu hızlı bir şekilde beynimize aktarır. Beynimiz ile burnumuz arasında iletişim görevi sağlayan sinirler öldüğünde ya da zarar gördüğünde, koku alma yetimizi de kaybederiz.

Derinin Görevleri Nelerdir?bes-duyu-el
Deri, maddelerin yapısını anlamamızı sağlayan organımızdır. Aynı zamanda vücudumuzun dış kısmını oluşturarak, bizi soğuktan, darbelerden ve yaralanmalardan korur. İnsan derisi birkaç yapıdan meydana geldiği gibi, derimiz gözenekli bir yapıya sahiptir. Bunun yanı sıra, insan derisi canlı olduğu için sürekli kendini yenilemeye devam eder. Ölü hücrelerimizden banyo yaparken kurtulduğumuz gibi, yeni deri hücreleri sayesinde vücudumuz korunmaya devam eder.

Deri Hastalıkları ve Sağlığı

Derimizin sağlığı oldukça önemlidir. Alerjik reaksiyonlar ya da mikroplar nedeniyle deri hastalıkları oluşabilmektedir. Bunlara karşı dikkatli olmalı ve bulaşıcı deri hastalıklarından korunmak için, bu hastalığa sahip insanlar ile temas etmemeli ve düzenli beslenerek bağışıklık sistemimizin güçlü olmasını sağlamalıyız.



Hem karada hem suda yaşayan hayvanlar nelerdir?

KARADA YAŞAYAN HAYVANLAR
Köpek , at , yılanların bir bölümü , aslan , tavşan , inek , eşek , koyun , keçi , kurt , fil , kanguru , kaplumbağaların bir bölümü , kertenkele,
deve geyik gibi hayvanlar ile ;
serçe , leylek , atmaca , güvercin , karga gibi kuşlar karada yaşar.

SUDA YAŞAYAN HAYVANLAR
Suda yaşayan yüzlerce hayvan türü vardır. Bunların başında balıklar,su aygırı,fok,su samru,deniz yıldızı,deniz atı,sünger gelir. Balıklar deniz , göl ve akarsularda yaşar. Suda yaşayan memeli hayvanlar da vardır.
Köpek balıkları ,
balinalar , yunus balıkları suda yaşayan memelilere örnektir.

HEM KARADA HEM SUDA YAŞAYAN HAYVANLAR
Bu hayvanlar yaşamlarının bir bölümünü karada bir bölümünü de suda geçirir. Su kaplumbağası , kurbağa , su yılanı , timsah , kaz , ördek , martı , pelikan ,
karabatak ve penguen hem suda hem de karada yaşayan hayvanlardır.

Bitkilerin hayatımızdaki önemi

Bitkilerin hayatımızdaki önemine değinecek olursak; fotosentez yaptıklarından diğer canlılara oksijen ve besin kaynağı olarak hizmet eder. Her yıl bitkiler tarafından kullanılan su miktarı 280 milyar ton, CO2 miktarı 680 milyar ton, ve kullanılan bu maddelere karşılık olarak atmosfere bırakılan oksijen miktarı ise 500 milyar tondur. Ayrıca bitkiler bir çok hayvana ev sahipliği yaparlar. Bunun dışında inorganik besin döngülerinin devam etmelerinde ve doğal ısının belirli bir seviyede tutulmasında bitkilerin rolü çok büyüktür.

A

* Abaka – Musa textilis. (Bitki türü)
* Abanoz – Diospyros ebenum. (Bitki türleri)
* Acı bakla – Lupinus. (Bitki cinsi)
* Acı yonca – Menyanthes trifoliata. (Bitki türü)
* Acur – Cucumis flexuosus. (Bitki türü)
* Açelya – Pentanthera – Tsutsusi. (Bitki türleri)
* Açık tohumlular – Gymnospermae. (Bitki grubu)
* Ada çayı – Salvia. (Bitki cinsi)
* Adam otu – Mandragora. (Bitki cinsi)
* Ada soğanı – Scilla maritima. (Bitki türü)
* Adi kızılağaç – Alnus glutinosa. (Bitki türü)
* Afrika bamyası – Hibiscus sabdariffa. (Bitki cinsi)
* Afrika menekşesi – Saintpaulia. (Bitki cinsi)
* Ağaç hatmi – Hibiscus syriacus. (Bitki türü)
* Ağaç kavunu – Citrus medica. (Bitki türü)
* Ahududu – Rubus idaeus. (Bitki türü)
* Akasma – Clematis. (Bitki cinsi)
* Akasya – Acacia. (Bitki cinsi)
* Akçaağaç – Acer. (Bitki cinsi)
* Akçaağaçgiller – Aceraceae. (Bitki familyası)
* Akçakesme – Phillyrea. (Bitki cinsi)
* Akdeniz servisi – Cupressus. (Bitki cinsi)
* Akuba – Aucuba. (Bitki cinsi)
* Alfa – Stipa tenacissima. (Bitki cinsi)
* Alıç – Crataegus. (Bitki cinsi)
* Anadolu kestanesi – Castanea sativa. (Ağaç türü)
* Andız – Juniperus drupacea. (Ağaç türü)
* Ardıç – Juniperus. (Ağaç cinsi)
* Armut – Pyrus. (Bitki cinsi)
* Arpa – Hordeum. (Bitki cinsi)
* At kestanesi – Aesculus. (Bitki türü)
* Atlas sediri – Cedrus atlantica. (Ağaç türü)
* Avrupa göknarı – Abies alba. (Ağaç türü)
* Ayva – Cydonia oblonga. (Bitki türü)
* Ayçiçeği – Helianthus annuus. (Bitki türü)
* Avokado – Persea americana. (Ağaç türü)

B

* Badem – Prunus dulcis. (Bitki türü)
* Baklagiller – Fabaceae. (Bitki familyası)
* Baldırıkara – Adiantum. (Bitki cinsi)
* Bambu – Bambuseae. (Bitki cinsi)
* Bamya – Abelmoschus esculentus. (Bitki türü)
* Bezelye – Pisum sativum. (Bitki türü)
* Boğanotu – Aconitum variegatum. (Bitki türü)
* Böğürtlen – Rubus. (Bitki cinsi)
* Brokoli – Brassica oleracea italica. (Bitki türü)
* Brüksel lahanası – Brassica oleracea Gemmifera. (Bitki türü)
* Buğday – Triticum. (Bitki cinsi)

C

* Ceviz – Juglans. (Ağaç cinsi)
* Cezayir menekşesi – Vinca major. (Bitki türü)
* Ciğer otu – Pulmonaria officinalis. (Bitki türü)

Ç

* Çadırkuşağı – Dorema ammoniacum. (Bitki türü)
* Çakal eriği – Prunus spinosa. (Bitki türü)
* Çam – Pinus. (Ağaç cinsi)
* Çamgiller – Pinaceae. (Ağaç familyası)
* Çarkıfelek – Passiflora incarnata. (Bitki türü)
* Çavdar – Secale. (Bitki cinsi)
* Çavdar mahmuzu – Claviceps purpurea. (Bitki türü)
* Çay – Camellia sinensis. (Bitki türü)
* Çayır düğmesi – Sanguisorba officinalis. (Bitki türü)
* Çayır papatyası – Bellis. (Bitki cinsi)
* Çınar – Platanus. (Ağaç cinsi)
* Çınargiller – Platanaceae. (Ağaç familyası)
* Çınar yapraklı akçaağaç – Acer platanoides. (Ağaç türü)
* Çiğdem – Crocus. (Bitki cinsi)
* Çilek – Fragaria. (Bitki cinsi)
* Çitlenbik – Celtis. (Bitki cinsi)
* Çivit otu – İsatis tinctoria. (Bitki türü)
* Çoban çantası – Thlaspi bursa pasturis. (Bitki türü)
* Çoban gülü – Anthyllis vulneraria. (Bitki türü)
* Çoban püskülü – Ilex. (Bitki cinsi)
* Çörek otu – Nigella sativa. (Bitki türü)
* Çuha çiçeği – Primula. (Bitki cinsi)

D

* Dağ çamı – Pinus mugo. (Ağaç türü)
* Dağ muşmulası – Cotoneaster. (Ağaç cinsi)
* Damkoruğu – Sedum. (Bitki cinsi)
* Defne – Laurus nobilis. (Ağaç türü)
* Demirhindi – Tamarindus indica. (Bitki türü
* Dere otu – Anethum graveolens. (Bitki türü)
* Devedikeni – (Bitki türleri)
* Dişbudak – Fraxinus. (Ağaç cinsi)
* Doğu kayını – Fagus orientalis. (Ağaç türü)
* Doğu ladini – Picea orientalis. (Ağaç türü)
* Doğu Karadeniz göknarı – Abies nordmanniana. (Ağaç türü)
* Doğu Karadeniz meşesi – Quercus pontica. (Ağaç türü)
* Domates – Solanum lycopersicum. (Bitki türü)
* Dut – Morus. (Ağaç cinsi)
* Dutgiller – Moraceae. (Ağaç familyası)

 Anaplazmoz (Anaplasmosise) Hastalığı
E

* Ekmek ağacı – Artocarpus altilis. (Ağaç türü)
* Elma – Malus domestica. (Ağaç türü)
* Enginar – Cynara scolymus. (sebze türü)
* Erik – Prunus domestica. (Ağaç türü)

F

* Fasulye – Phaseolus vulgaris. (Bitki türü)
* Fesleğen – Ocimum basilicum. (Bitki türü)
* Fındık – Corylus. (Ağaç cinsi)
* Frenk asması – Cissus. (Bitki cinsi)
* Frenk inciri – Opuntia ficus-indica. (Bitki türü)
* Frenk maydanozu – Anthriscus cerefolium. (Bitki türü)
* Frenk menekşesi – Hesperis matronalis. (Bitki türü)
* Frenk salatası – bak u94; Hindiba.
* Frezya – Freesia. (Bitki cinsi)
* Frenk üzümü – Ribes nigrum. (Bitki türü)
* Funda – Erica. (Bitki cinsi)
* Fundagiller – Ericaceae. (Bitki familyası)

G

* Gardenya – Gardenia. (Bitki cinsi)
* Gazelboynuzu – Lotus corniculatus. (Bitki türü)
* Gazel otu – Dictamnus albus. (Bitki türü)
* Gebre otu – Capparis spinosa. (Bitki türü)
* Gebreotugiller – Capparaceae. (Bitki familyası)
* Gecesefası – bak u94; Akşamsefası. (Bitki türü)
* Gelincik – Papaver rhoeas. (Bitki türü)
* Gelincikgiller – Papaveraceae. (Bitki familyası)
* Geven – Astragalus. (Bitki cinsi)
* Geyikboynuzu – Platycerium. (Eğrelti cinsi)
* Gıvışgan otu – Silene vulgaris. (Bitki türü)
* Gilaburu – Viburnum opulus. (Bitki türü)
* Ginseng – Panax. (Bitki cinsi)
* Glayöl – Gladiolus. (Bitki cinsi)
* Gloksinya – Sinningia. (Bitki cinsi)
* Göknar – Abies. (Ağaç cinsi)
* Gölevez – Colocasia esculenta. (Bitki türü)
* Gözlük otu – Euphraia rostkovina . (Bitki türü)
* Gözyaşı otu – Coix lacryma-jobi. (Bitki türü)
* Greyfurt – Citrus x paradisi. (Ağaç türü)
* Gül – Rosa. (Bitki cinsi)
* Gülgiller – Rosaceae. (Bitki familyası)
* Gülhatmi – Alcea rosea. (Bitki türü)
* Gürgen – Carpinus. (Ağaç cinsi)

H

* Halep çamı – Pinus halepensis. (Ağaç türü)
* Hanımeli – Lonicera. (Bitki cinsi)
* Hardal – (Bitki türleri)
* Hasekiküpesi – Aquilegia vulgaris. (Bitki türü)
* Haşhaş – Papaver somniferum. (Bitki türü)
* Havaciva otu – Alkanna tinctoria. (Bitki türü)
* Havuç – Daucus carota. (Bitki türü)
* Hıyar – Cucumis sativus. (Bitki türü)
* Himalaya sediri – Cedrus deodora. (Ağaç türü)
* Hurma – Phoenix daetylifera. (Bitki türü)

I

* Ihlamur – Tilia. (Ağaç cinsi)
* Ilgın – Tamarix. (Bitki cinsi)
* Isırgan – Urtica. (Bitki cinsi)
* Ispanak – Spinacia oleracea. (Bitki türü)
* Itır – Pelergonium graveolens. (Bitki türü)

İ

* İğde – Elaeagnus. (Ağaç cinsi)
* İncir – Ficus carica. (Ağaç türü)
* İpek otu – Asclepias syriaca. (Bitki türü)
* İrmikkökü – Collinsonia canadensis. (Bitki türü)

J

* Japon akçaağacı – Acer palmatum. (Ağaç türü)

K

* Kabak – Cucurbita. (Bitki cinsi)
* Kafur ağacı – Cinnamomum camphora. (Ağaç türü)
* Kahve – Coffea. (Ağaç cinsi)
* Kakao – Theobroma cacao. (Bitki türü)
* Kanarya otu – Senecio. (Bitki cinsi)
* Kara kavak – Populus nigra. (Ağaç türü)
* Karaağaç – Ulmus. (Ağaç cinsi)
* Karaağaçgiller – Ulmaceae. (Ağaç familyası)
* Karaçam – Pinus nigra. (Ağaç türü)
* Kara dut – Morus nigra. (Ağaç türü)
* Karanfil – Dianthus petraeus. (Bitki türü)
* Karanfil (Baharat) – Syzygium aromaticum. (Ağaç türü)
* Karayemiş – Prunus laurocerasus. (Ağaç türü)
* Karnabahar – Brassica oleracea. (Bitki türü)
* Karpuz – Citrullus lanatus. (Bitki türü)
* Katalpa – Catalpa. (Ağaç türü)
* Katran ardıcı – Juniperus oxycedrus. (Ağaç türü)
* Kavak – Populus. (Ağaç cinsi)
* Kavun – Cucumis melo. (Bitki türü)
* Kayın – Fagus. (Ağaç cinsi)
* Kayısı – Prunus armeniaca. (Ağaç türü)
* Kazdağı göknarı – equi-trojani. (Ağaç türü)
* Keçiboynuzu – Ceratonia siliqua. (Ağaç türü)
* Kestane – Castanea. (Ağaç cinsi)
* Kıbrıs sediri – Cedrus brevifolia. (Ağaç türü)
* Kızılcık – Cornus mas. (Bitki türü)
* Kızılçam – Pinus brutia. (Ağaç türü)
* Kiraz – Prunus avium. (Ağaç cinsi)
* Kivi – Actinidia . (Bitki türü)
* Koca yemiş – Arbutus unedo . (Bitki türü)
* Kökboyasıgiller – Rubiaceae. (Bitki familyası)
* Krizantem – Chrysanthemum. (Bitki türü)
* Kuşburnu – Rosa canina. (Bitki türü)

 Elma Bahçelerinde Yabancıot Mücadelesi
L

* Ladin – Picea. (Ağaç cinsi)
* Lahana – Brassica oleracea. (Bitki türü)
* Limon – Citrus × limon. (Ağaç türü)
* Londra çınarı – Platanus x acerifolia. (Ağaç türü)
* Lübnan sediri – Cedrus libani. (Ağaç türü)

M

* Mabet ağacı – Ginkgo biloba. (Ağaç türü)
* Madımak – Polygonum cognatum. (Bitki türü)
* Malta eriği – Eriobotrya japonica. (Ağaç türü)
* Mamut ağacı – Sequoiadendron giganteum. (Ağaç türü)
* Mamey – Mammea americana. (Ağaç türü)
* Mandalina – (Ağaç türleri)
* Mango – Mangifera indica. (Ağaç türü)
* Manisa lalesi – (bak-> Dağ lalesi)
* Manolya – Magnolia. (Ağaç cinsi)
* Manolyagiller – Magnoliaceae. (Ağaç familyası)
* Mantar ağacı – Phellodendron. (Ağaç cinsi)
* Manyok – Manihot esculenta. (Bitki türü)
* Maranta – Maranta leuconeura. (Bitki türü)
* Maydanoz – Petroselinum sativum. (Bitki türü)
* Maydanozgiller – Apiaceae. (Bitki familyası)
* Mazı – Thuja. (Ağaç cinsi)
* Medine çiçeği – Gomphrena globosa. (Bitki türü)
* Melek otu – Angelica archangelica. (Bitki türü)
* Melez – Larix. (Ağaç cinsi)
* Meşe – Quercus. (Ağaç cinsi)
* Mısır – Zea mays. (Bitki türü)
* Monteri çamı – Pinus radiata. (Ağaç türü)
* Muz – Musa. (Ağaç cinsi)

N

* Nane – Mentha x piperita. (Bitki türü)
* Nar – Punica granatum. (Ağaç türü)
* Nergis – Narcissus. (Bitki cinsi)
* Nilüfer – Nymphaea alba. (Bitki türü)

O

* Oğulotu – Melissa offincinalis. (Bitki türü)
* Okaliptüs – Eucalyptus. (Ağaç cinsi)
* Ortanca – Hydrangea hortensia. (Bitki türü)
* Ortosifon – Orthosiphon aristatus. (Bitki türü)

Ö

* Ödağacı – Aquilegia agallocha. (Bitki türü)
* Ökseotu – Viscum album. (Bitki türü)
* Öksürükotu – Tussillago farfara ssp. Typica. (Bitki türü)
* Ölmezdiken – Ruscus aculeatus. (Bitki türü)

P

* Pamuk – Gossypium hirsitum. (Bitki türü)
* Pancar – Beta vulgaris. (Bitki türü)
* Papatya – Asteraceae. (Bitki familyası)
* Papaya – Carica papaya. (Bitki türü)
* Patates – Solanum tuberosum. (Bitki türü)
* Patlıcan – Solanum melongena. (Bitki türü)
* Pırasa – Allium ampeloprasum var. porrum. (Bitki türü)
* Pikan cevizi – Carya illinoensis. (Ağaç türü)
* Pirinç – Oryza. (Bitki cinsi)
* Portakal – Citrus sinensis. (Ağaç türü)

R

* Reyhan – Ocimum basilicum. (Bitki türü)
* Rezene – Foeniculum vulgare. (Bitki türü)
* Rüzgargülü – Hepatica nobilis. (Bitki türü)

S

* Safran – Crocus sativus. (Bitki türü)
* Sahil çamı – Pinus pinaster. (Ağaç türü)
* Sedef otu – Ruta. (Bitki cinsi)
* Sedir – Cedrus. (Ağaç cinsi)
* Sekoya – Sequoia. (Ağaç cinsi)
* Servi – Cupressus. (Ağaç cinsi)
* Servigiller – Cupressaceae. (Ağaç familyası)
* Sığla ağacı – Liquidambar. (Ağaç cinsi)
* Soğan – Allium cepa. (Bitki türü)
* Söğüt – Salix. (Ağaç cinsi)
* Su biberi – Polygonum hydropiper. (Bitki türü)
* Suga – Tsuga. (Ağaç cinsi)
* Sultanotu – Mercurialis annua. (Bitki türü)
* Sumak – Rhus toxicodendron. (Bitki türü)
* Susam – Sesamum orientale. (Bitki türü)
* Sütleğen – Euphorbia cyparissias. (Bitki türü)

 Buğday Sineği (Hylemia sp.)
Ş

* Şalgam – Brassica napobrassica. (Bitki türü)
* Şeftali – Prunus. (Ağaç cinsi)

T

* Taflan – Prunus laurocerasus. (Ağaç cinsi)
* Tarçın – Cinnamomum verum. (Ağaç cinsi)
* Tarhun – Artemisia dracunculus. (Bitki türü)
* Taş Yoncası – Coronilla varia. (Bitki türü)
* Tere – Lepidium sativum. (Bitki türü)
* Turp – Raphanus sativus. (Bitki türü)
* Turunç – Citrus aurantium. (Ağaç türü)
* Tütün – Nicotiana. (Bitki türleri)

U

* Uludağ göknarı – Abies bornmulleriana. (Ağaç türü)
* Unutmabeni – Myosotis arvensis. (Bitki türü)

Ü

* Üvez – Sorbus domestica. (Ağaç türü)
* Üzüm – Vitis. (Bitki cinsi)

V

* Vanilya – Vanilla planifolia. (Bitki türü)
* Vebaotu – Petasites hybridus. (Bitki türü)
* Vişne – ‘Prunus. (Ağaç cinsi)

Y

* Yabani turp – Raphanus raphanistrum. (Bitki türü)
* Yabani yulaf – Avena fatua. (Bitki türü)
* Yabani enginar – Cynara cardunculus. (Bitki türü)
* Yabani hardal – Brassica kaber. (Bitki türü)
* Yabani hindiba – Cichorium intybus. (Bitki türü)
* Yabani keçiboynuzu – Gleditsia. (Bitki cinsi)
* Yabani mango – Irvingia gabonensis. (Bitki türü)
* Yabani pirinç – Zizania aquatica. (Bitki türü)
* Yabani sarmısak – Allium ascalonicum. (Bitki türü)
* Yaban mersini – Vaccinium myrtillus. (Bitki türü)
* Yaban yasemini – Solanum dulcamara. (Bitki türü)
* Yağ palmiyesi – (Bitki türleri)
* Yakı otu – Epilobium angustifolium. (Bitki türü)
* Yalancı akasya – Robinia. (Bitki cinsi)
* Yalancı iğde – Hippophae rhamnoides. (Bitki türü)
* Yalancı karabiber – Schinus molle. (Bitki türü)
* Yalancı kayın – Nothofagus. (Bitki cinsi)
* Yalancı mazı – Thujopsis dolabrata. (Bitki türü)
* Yalancı portakal ağacı – Maclura pomifera. (Bitki türü)
* Yalancı sagu palmiyesi – Cycas. (Bitki cinsi)
* Yam – Dioscorea. (Bitki cinsi)
* Yapışkan otu – Parietaria officinalis. (Bitki türü)
* Yaprak soğanı – Allium schoenoprasum. (Bitki türü)
* Yeni bahar – Pimenta dioica. (Bitki türü)
* Yeni dünya – Eriobotrya japonica. (Ağaç türü)
* Yer elması – Helianthus tuberosus. (Bitki türü)
* Yer fesleğeni – Mercurialis. (Bitki cinsi)
* Yer fıstığı – Arachis hypogaea. (Bitki türü)
* Yılanyastığı – Arum. (Bitki cinsi)
* Yıldız çiçeği – Dahlia. (Bitki cinsi)
* Yoğurt otu – Galium. (Bitki cinsi)
* Yonca – Medicago sativa. (Bitki türü)
* Yulaf – Avena. (Bitki cinsi)
* Yumak – Festuca. (Bitki cinsi)
* Yüksük otu – Digitalis. (Bitki cinsi)
* Yüksükotugiller – Srophulariaceae. (Bitki familyası)
* Yürüğen eğrelti – Camptosorus. (Bitki cinsi)

Z

* Zakkum – Nerium oleander. (Bitki türü)
* Zambak – Lilium. (Bitki cinsi)
* Zencefil – Zingiber officinale. (Bitki türü)
* Zerdeçal – Curcuma longa. (Bitki türü)
* Zeytin – Olea europaea. (Ağaç türü)
* Zeytingiller – Oleaceae. (Bitki familyası)