Zamanı Ölçme

[Admin]

Zamanı Ölçme (Eski Saatler)
Eski insanlar zamanı nasıl ölçüyorlardı?
İnsanlar, bir eylemin, olayın ne kadar sürdüğünü belirlemek için uğraşmıştır. Araştırmalar yapmış, çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:
Güneş Saatleri: Zamanı ölçme ile ilgili ilk çabalar güneş saatiyle başlamıştır. Bu ilk saatler, yüzyıllar boyunca zamanın ölçülmesi için kullanılan en yaygın araçlar olmuşlardır. Güneş saatleri, özel olarak hazırlanmış bir milin gölgesinin, Güneş’in görünen hareketine uygun olarak yine özel olarak hazırlanmış mermer, taş veya madenî bir zemin (kadran) üzerindeki hareketine göre zamanın ölçülmesine yarayan araçlardır. Saat, Güneş’in oluşturduğu gölgeyi ölçmekteydi. Bu nedenle güneş  saatleri ancak bol güneşli ülkelerde ve gündüzleri kullanılabiliyordu.  

Su Saatleri: Güneş saatleri kadar eskiye dayanan, ancak tam zamanı bilinmese de ilk tipleri Mısır’da bulunan su saatleri, dibinde delik olan bir kovanın boşalması ve  olmasıyla zamanı gösterir. Güneş saatleri belirli bir zamanı gösterirken, su saatleri ne  kadar zaman geçtiğini de gösteriyordu. Bu nedenle su saatinin icadı zaman  ölçümünün gerçek başlangıcı sayılabilir. Su saatleri sade olmalarına rağmen sorunluydular. Soğuk bölgelerde suyun akışkanlığının azalması, deliğin tıkanması,  suyun sabit olmaması gibi sorunlar vardı. Buna rağmen su saatleri yüzyıllarca kullanılmıştır.  

Kum Saatleri: Kum saatleri, zamanın geleneksel sembolüdür. Saatin ilk tasarımı olan yumurta biçiminde cam kaptan akan kum yüzyıllar boyunca sabit kalmıştır.
Saatlerde kumun yanı sıra bazen pudra  hâline getirilmiş yumurta kabuğu, cıva ya da ince toz  siyah mermer de kullanılmıştır. Camcılık becerisi geliştikçe, kumun doldurulduğu ağız da eritilerek kapatılmış, kumun nemlenerek akışının zorlaşmasının önüne geçilmiştir.

Ateş Saati (ya da Mum Saati): Petrol lambasının alevi ile çalışan saat mekanizmasında, tüketilen yağın bölmeli bir saydam kapta izlenmesi ya da kısalan mumun gölgesinin, arkadaki bir cetvel üzerindeki boyuna göre zaman belirlenen saattir.İlk olarak nerede kullanıldığı bilinmemektedir. Ancak bu çeşit saatler 520 yılına ait Çinli şair You Jiangu’nun bir şiirinde geçmektedir.
En bilinen mum saati ise İngiltere’de Kral Alfred tarafından kullanılmıştır.Büyük Alfred’in icadı saat, 12 eşit parça şeklinde işaretlenmiş 6 mumdan oluşmaktadır. Her mum tamamen 4 saatte ve her işaret 20 dakikada yanmaktadır.
En gelişmiş modellerinden biri ise Ortadoğulu bilim adamı El Cezeri’nin 1206 yılında yaptığı saat kabul edilir.

Mekanik Saatler(ya da Analog Saatler: Bu tür saatlerdeki mekanizma ağırlığın asılı olduğu ipi ya da zinciri kısa aralıklarla tutan ve bırakan bir düzendir. Bu düzen tüm modern saatlerin de ortak özelliğidir.

Dijital Saat (ya da Elektronik Saat): Günümüzde en çok kullanılan saatlerdir. İlk elektrikli saat 1840 senesinde İngiliz saatçı Barwise ve Skoç A. Bain tarafından yapılmıştır. Pille çalışan saatler, İkinci Dünyâ Savaşı sırasında Almanlar tarafından geliştirildi.