İSİMLER SOYUT,SOMUT

[Admin]

A. NİTELİKLERİNE, OLUŞLARINA GÖRE İSİMLER

1. Somut İsimler

Altta resimdeki beş duyu organımızdan herhangi bir tanesiyle (birden fazla da olabilir, önemli olan en az bir duyu organı ile) algılayabildiğimiz, yani elle tutup gözle görebildiğimiz, koklayıp tadabildiğimiz ve duyabildiğimiz varlıkları karşılayan isimler “somut” isimlerdir.

Somut İsimlere Örnekler:

Duman, toprak, rüzgar, hava, göl, ışık, ev, kalem, sarı, soğuk, yağmur, gürültü, karanlık, çiçek, acı, armut, taş, sinir (organ) vs.
2. Soyut İsimler

Beş duyu organından biriyle algılayamadığımız, var olduklarını hislerimizle ve düşünce yoluyla bildiğimiz kavramları karşılayan isimlere “soyut” isim denir.

Soyut kavramlar ancak hisler ve duygularımızla algılanabilir.

Örnek:

Aşk, sevgi, özlem, kaygı, öfke, adalet, mutluluk,  insanlık,  sinirli, bilgi, günah, kötülük, keder, sevinç, rüya,  acımak, umut, anlayış, saygı, cesaret vs. bu kelimelerin hiç biri duyu organıyla tespit edilebilecek nesneler değildirler.

TOPLULUK İSİMLERİ, TOPLULUK ADLARI, TOPLULUK İSİMLERİNİN ÖZELLİKLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

“-ler, -lar” eki almamış isimdir. Ama bakıldığında gözümüzün önüne çok sayıda isim gelmektedir. (millet gibi. Millet kelimesi ler, lar eklerini almamış fakat bu kelimeyi görünce gözümüzün önüme çok sayıda insan geliyor. O yüzden "millet" kelimesi topluluk ismidir.)

Biçimce tekil oldukları halde anlamca çoğul olan adlardır.

-’ler,lar’ çoğul eklerini almamalarına karşın anlamca çoğul olanlardır.

UYARI: Tür adları (ağaç, çocuk, insan) o türe ait olanları tek tek düşündürürken; topluluk adları (orman, bölük, kurul) o türe ait olanların tümünü bir grup olarak düşündürür.

Örnek:

-Yarın seçmen seçimini yapacak.

-Ailemiz tatile çıkacak.

-Çok güzel bir takım kurduk.

Örnek Topluluk İsimleri:

Orman, ordu, sürü, bölük, millet, aile, takım, grup, düzine, birlik, ekip, ulus, kurul, küme, meclis, halk vb.

Kimi tür adları ad aktarması veya mecaz-ı mürsel yoluyla topluluk adı olabilir.

B. VERİLİŞLERİNE GÖRE İSİMLER

1. Özel İsimler

Tek olan, diğer varlıklar içinde tam bir benzeri bulunmayan varlıklara verilen isimler “özel” isimlerdir.

Aslında bir türün içinde olup sonradan isim verilen ve verileni özelleştiren takılmış isimlerdir de denilebilir.

Özel isimler genel olarak nelere verilir aşağıda bunu inceleyelim:

a. İnsan isim ve soy isimleri:

Büşra, Harun, İlknur, Ramazan, Yeter, Özlem, Bahri, Mustafa, Nazım Hikmet, Yavuz Bülent Bakiler


b. Kurum, kuruluş, dernek, üniversite isimleri:

Mimar Sinan Lisesi, Kıbrıs Türk Kültür Derneği, Türk Tarih Kurumu, Kırıkkale Üniversitesi, Kırşehir Valiliği, Yenimahalle İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü


c. Millet, ümmet, din, mezhep isimleri:

Türk, Azeri, Almanlar, Çeçen, Ruslar
Müslüman, Hristiyan, Yahudi, Musevi…
İslamiyet, Hristiyanlık, Yahudilik, Musevilik…
Hanefi, Şafii, Alevi…


d. Dil isimleri:

Türkçe, İngilizce, Fransızca, Özbekçe, Tibetçe