Doğruluk, kendine, en ya­­­­­kın­la­rına ve üzerinde hakkı olanlara rağmen doğ­ru­yu söy­leyebilmektir

[Admin]

Doğruluk, kendine, en ya­­­­­kın­la­rına ve üzerinde hakkı olanlara rağmen doğ­ru­yu söy­leyebilmektir.
Hacı Bektaşi Veli: “Doğruluk dost kapısıdır. Doğ­ruluk yüz aklığıdır.” demiştir.
Zi­ya Pa­şa:
“İnsana sadakat yaraşır görse de ikrah,
Yar­dımcısıdır doğruların Hazreti Allah.” demiştir.

Doğruluk, Allah ve peygamberlerin sıfatlarındandır. Şu ayet bu gerçeği ifade etmektedir:
" ... قُلْ صَدَقَ اللّهُ ..."
”De ki: Allah doğru söylemiştir…” (Al-i İmran,3/95)
اللّهُ لا إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لاَ رَيْبَ فِيهِوَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللّهِ حَدِيثًا
“Allah kendisinden başka hiçbir ilah olmayandır. Andolsun sizi kıyamet gününde mutlaka bir araya toplayacaktır. Bunda asla şüphe yoktur. Kimdir sözü Allah’ınkinden daha doğru olan?” (Nisa: 4/87)
Doğrulukta Peygamberler bize örnektirler. Nitekim Yüce Allah:
وَاذْكُرْفِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَّبِيًّا
“Kitapta İbrahim’i de an. Gerçekten o, son derece dürüst bir kimse, bir peygamber idi.” (Meryem,19/41) buyurmuştur.
Peygamberimiz, Hz. Muhammed Mustafa (S.A.S), peygamber olmadan önce de özü ve sözü doğru bir insandı. Mekke’de en güvenilir şahsiyet olması sebebiyle ona Muhammedü’l-emîn derlerdi. Kendisine güvenilir, iti­mat edilir anlamında “emîn” vasfını vermişlerdi.[2]
İslâm’ın ilk günlerinde Peygamberimiz, Mekke­lileri Kubeys Tepesi’ne çağırdığında: “Şâyet ben sizlere şu tepenin ardında, şehri istila etmek is­teyen bir düşman ordusu gelip karargâh kurmuş de­sem, bana inanır mısınız?” diye sordu. Onlar: “Sen asla ya­lan söylemezsin. Senin söyleyeceğin her şe­ye inanırız.” dediler. Bunu söyleyenler ara­sın­da Ebu Leheb ve Ebu Cehil bile vardı.[3]
Bizans imparatoru Herakliyus ile Ebû Süfyân arasında geçen konuşmayı hatırlayalım. Hani Herakliyus Kudüs’te bulunduğu günlerde Peygamber Efendimiz’den bir mektup almıştı. Resûlullah bu mektupta onu İslâm’a davet ediyordu. Herakliyus Peygamber olduğunu söyleyen bu zât hakkında bilgi toplamak istedi. Adamlarına, “Onu tanıyanlardan kimi bulursanız getirin” diye emretti. İşte o günlerde Mekke’nin tanınmış tâcirlerinden Ebû Süfyân bir ticaret kafilesiyle Suriye’ye gitmekteydi. İmparatorun adamları onu ve yanınki tüccarları alıp Bizans kıralının huzuruna çıkardılar. Kral,
فَقَالَ هِرَقْلُ: هَلْ هُنَا أحَدٌ مِنْ قَوْمِ هذَا الرَّجُلِ الّذِى يَزْعُمُ أنَّهُ نَبِيُّ؟
“Kendini peygamber zanneden bu zâta soyca en yakın olan hanginizdir?” diye sordu. Ona Ebû Süfyan’ı gösterdiler. Kral onunla konuşmaya başladı. O günlerde Ebû Süfyân daha müslüman olmamıştı. Herakliyus’un Hz. Peygamber hakkında kendisine sorduğu sorulara istemeye istemeye doğru cevap vermek zorunda kaldı. Resûl-i Ekrem’in sözünden asla dönmediğini, kimseye haksızlık etmediğini belirtti. Müslümanlara doğruluğu tavsiye ettiğini, iffetli yaşamayı, verilen sözün mutlaka yerine getirmeyi, emanete riâyet etmeyi emrettiğini söyledi .
Ve işte mektubun tesirinden sonra, henüz müslümanların en amansız düşmanı olan Ebu Süfyan’dan aldığı bu cevaplarla çarpılan Hirakl, kendini tutamayarak şöyle dedi:
َ فَعَرَفْتُ أنَّهُ لَمْ يَكُنْ لِيَدَعَ الْكَذِبَ على النَّاسِ وَيَكْذِبَ عَلى اللّهِ تعالى،
“Böylece anladım ki o, ne insanlara ne de Allah'a yalan söyleyecek biri değildir. “
-Bir insanın bunca zaman, insanlara yalan söylemekten kaçınıp da Allah’a karşı yalan söylemesi düşünülemez. (Buharî, Bed'ü'l-Vahy 1, İman 37, Şehadat 28, Cihad 11, 99, 102, 122, Cizye 13, Tefsir Al-i İmran 4, Edeb 8, İsti'zan 24, Ahkam 40; Müslim, Cihad 73, (1773); Tirmizî, İsti'zan 24, (2718).]
Evet, Resûlullah’ın hayatı baştan sona doğruluk ve güven örnekleriyle doludur.