Bilinçli Tüketici ve Çevre

[Admin]

Soru:Çevre nedir?

Cevap:Canlıların hayatlarını sürdürebilmek için etkileşim içinde oldukları,  canlı ve cansızl varlıkların
bir arada bulunduğu ortama çevre denir.
İnsanlar ihtiyaçlarını karşılamak için çevrede bulunan doğal kaynakları kullanırlar.
Soru:Doğal kaynaklar nelerdir?
Cevap: HAVA, SU, TOPRAK, MADENLER (yer altı kaynakları), Bitki örtüsü, Havyanlar
ve Mikroorganizmalar (CANLILAR=BİYOÇEŞİTLİLİK) doğal kaynaklar olarak adlandırılmaktadır.
Cevap:Doğal kaynaklar hava, güneş ışığı, su, toprak, taş, bitkiler, hayvanlar ve fosil yakıtlardır.
Türkiye'deki madenler
Altın.
Bakır.
Bor.
Boksit.
Demir.
Krom.
Kükürt.
Manganez.
Gümüş.
Kömür.
Cıva.
Tuz.
Kurşun.
Çinko.

[Admin]

Ses Kirliliği-Gürültü
Sesin Şiddeti
Normal bir insan 0-50 desibellik sesleri kolayca işitebilir ve bundan rahatsız olmaz.
85 dB şiddetinde bir ses veya gürültü kulakları rahatsız eder ve uzun süre bu sese
maruz kalındığında kulakta hasar oluşur.
Soru:Çevre nedir?
Cevap:Canlıların hayatlarını sürdürebilmek için etkileşim içinde oldukları, canlı ve cansız varlıkların
bir arada bulunduğu ortama çevre denir.

[Admin]

Ses Kirliliği-Gürültü

Soru:Gürültü nedir?
Cevap: Canlı yaşamını olumsuz etkileyen, iş verimliliğini düşüren, çevrenin doğal
dengesine zarar veren, canlının psikolojik ve fiziksel dengesini bozan seslere gürültü denir.
Sesler ikiye ayrılır:
1-Doğal sesler.
2-Yapay sesler.
Doğal sesler:Horoz sesi,tavuk sesi,kuş sesi,inek sesi,keçi sesi,su sesi,ördek sesi,insan sesi,yıldırım sesi v.b.
Yapay sesler:Gitar sesi,keman sesi,klarnet sesi,makinelerin sesi,araba sesi,tren sesi, uçak sesi ,telefon sesi v.b.
Bir sesi fazla ya da az duymamızı sesin şiddeti belirler.
Sesin şiddetini arttırmak için megafon,mikrofon ve hoparlörden yararlanırız.

[Admin]

Aydınlatma Teknolojileri
Sağlık,ulaşım,güvenlik ve üretimde aydınlatma sayesinde hiç durmadan hizmetler devam eder.
Aydınlatma, yaşam kalitemizi arttırdığı için hayatımızın her alanında önemli bir yere sahiptir.
Aydınlatma teknolojileri ateşin keşfiyle gelişmeye başlamıştır.
Ateşin keşfiyle birlikte aydınlatma teknolojilerinin ilk ürünü meşale olmuştur.
İnsanlar, çam ağacı reçinesini bir sopanın ucuna sürerek meşale ürettiler.
Daha sonra taştan oydukları kapların içlerine hayvansal ve bitkisel yağlar koydular.Kabın içerisine yerleştirdikleri fitil denilen
bir çeşit ipin yakılmasıyla kandiller yaptılar.
İnsanlar gaz yağının daha az is çıkardığını ve daha uzun süre aydınlattığını fark etmiş,gaz yağı ve fitil kullanarak
gaz lambasını üretmiştir.
Soru:Uygun aydınlatma nedir?
Cevap:Bulunduğumuz ortamı yeteri kadar aydınlatan,az enerji tüketen ve göz sağlığını koruyacak şekilde yapılan
aydınlatmaya uygun aydınlatma denir.
Uygun aydınlatmanın en önemli amacı göz sağlığını korumaktır.
Işık kaynağının gereğinden az veya çok aydınlatması gözü yorar ve göz sağlığını bozar.
Bir ortamın gereğinden fazla aydınlatılması boşa giden enerji, fazla gelen elektrik faturası demektir.
Işığın yanlış yerde, yönde ve miktarda kullanılması ışık kirliliğine sebep olur.
Işık Kirliliğinin Etkileri
Güçlü yapay ışık kaynakları kuşların yön bulmasını zorlaştırır.
Yavru kaplumbağalar deniz yerine ışığa doğru gittikleri için ölürler ve nesli tükenme olasılığı artar.
Alabalıkların ve diğer balıkların yumurta kalitesini düşürür.

[Admin]

Karışımların Ayrılması ve Geri Dönüşüm
Metal geri dönüşümleri;
toplama → ayrıştırma → sınıflandırma → kırma ve ezme → parçalama → erime → temizleme → katılaştırma → yeniden kullanım için taşıma işlemi gibi farklı aşamalardan geçirilerek geri dönüştürülür.

[Admin]

Maddeler hal değişimi sırasında çevreden ısı alır ya da çevreye ısı verirler.
Katı haldeki maddelerin ısınarak sıvı hale geçmesine erime denir.
Sıvı haldeki bir maddenin soğuyarak katı hale geçmesine donma denir.
Sıvı haldeki bir maddenin ısınarak  gaz hâline geçmesine buharlaşma denir.
Çevreden ısı alarak katı hâlden sıvı hâle geçmeye erime, sıvı hâlden gaz hâle geçmeye
ise buharlaşma adı verilir. Çevreye ısı vererek gaz hâlden sıvı hâle geçmeye yoğunlaşma,
sıvı hâlden katı hâle geçmeye ise donma adı verilir.
SAF MADDE VE KARIŞIM
Soru:Saf madde nedir?
Cevap:Tuz,şeker,altın,bakır,su,oksijen gibi yapılarında kendinden başka madde bulunmayan maddelere
saf madde denir.
Soru:Karışım nedir?
Cevap:Bazı maddeler iki ya da daha fazla saf maddenin bir araya gelmesiyle oluşur.Böyle maddelere
karışım denir.
Örnek:Hamur,salata,çorba,cacık,limonata,reçel,ayran,hava,toprak v.b.
KARIŞIMLARIN AYRILMASI
Karışımlar üç yöntemle ayrılır.
1-Eleme
2-Süzme
3-Mıknatısla Ayırma

[Admin]

Maddenin  Ölçülebilir  Özellikleri
Soru1:Kütle nedir?
Cevap1:Değişmeyen madde miktarına kütle denir.
Soru2:Kütle ne ile ölçülür?
Cevap2:Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür.
Soru3:Kütle ölçü birimleri nelerdir?
Cevap3:Kütle ölçü birimleri kilogram (kg) ve gram (g)'dır.

Soru: Dara nedir?
Cevap:Boş kabın kütlesine dara denir.
Sıvının net kütlesi= Dolu kabın kütlesi - Boş kabın kütlesi
Sıvının net kütlesi= Brüt kütle - Dara

[Admin]

Soru: Madde nedir?
Cevap:Boşlukta yer kaplayan ,duyu organlarıyla algılanabilen tüm varlıklara madde denir.
Maddeyi Niteleyen Özellikler
Soru:Maddeyi niteleyen özellikler nelerdir?
Cevap:Maddeyi niteleyen özellikler şunlardır:

1-Suda yüzme veya batma.
2-Suyu emme veya emmeme.
3-Mıknatısla çekilme.
Suyu Emen Maddeler
Toprak,havlu,tuvalet kağıdı,sünger,peçete gibi maddeler suyu emer.
Suyu Emmeyen Maddeler
Yağmurluk,şemsiye,çizme,alüminyum folyo,cam bardak,plastik kap suyu emmez.
Mıknatısla Çekilen Maddeler
Demir,nikel,kobalt,çelikten yapılan maddeler mıknatısla çekilir.
Mıknatısla Çekilmeyen Maddeler
Odun,plastik,cam,alüminyum,altın  mıknatısla çekilmez.

[Admin]

Mıknatısın Günlük Yaşamda Kullanıldığı Anlar
Mıknatıs günlük yaşamda en çok pusulada kullanılır.Terziler iğneleri mıknatıs yardımıyla bir arada tutar.
Buzdolabı kapağında kullanılır.Bilgisayar,televizyon,elektrik süpürgesi ve hoparlörde mıknatıs bulunur.Kapı zili,banka kartı ve
kredi kartlarında mıknatıs kullanılmaktadır.
Mıknatısların Uyguladığı Kuvvet
Mıknatıslar demir,toplu iğne,anahtar,ataş,çivi gibi nesneleri kendine doğru çeker.
Mıknatıslar demir,nikel,kobalt gibi cisimleri kendine doğru çeker.
Mıknatısın aynı kutupları (N-N S- S  ) birbirini iter.
Mıknatısın farklı kutupları (N-S S-N ) birbirini çeker.

[Admin]

Kuvvet, İtme ve Çekme Kuvveti
Kapıyı açarken çekme kuvveti,kapatırken itme kuvveti uygularız.
Kuvvetin Cisimler Üzerindeki Etkileri
-Kuvvetin hızlandırıcı etkisi.
-Kuvvetin yavaşlatıcı etkisi.
-Kuvvetin yön değiştirici etkisi.
-Kuvvetin  şekil değiştirici  etkisi.
Kuvvetin yavaşlatıcı etkisine örnekler:Kırmızı ışığa yaklaşan arabanın yavaşlaması,piste inen uçağın hareketi,
yokuş yukarı yuvarlanan topun hareketi, iskeleye yaklaşan geminin hareketi.
Kuvvetin yön değiştirici etkisine örnekler: Duvara çarpan topun hareketi, virajı dönen arabanın hareketi.

[Admin]

Besinleri Saklama Yöntemleri
1-Konserve Yöntemi:
2-Düşük Sıcaklık Kullanılarak Besinlerin Korunması: Soğutma Yöntemi
3-Tuz ile Koruma: Tuzlama Yöntemi
4-Şeker ile koruma: Reçel Yapma.
5-Benzoik Asit / Sodyum Benzoat:
6-Sülfür dioksit / Sülfit:
7-Dumanlama Yöntemi :
8-Kurutma  Yöntemi.
Dengeli Beslenme
Dengeli beslenme çeşitli besinlerden yeteri kadar tüketmek demektir.
Alkolün Vücuda Verdiği Zararlar
Alkol vücuda girdiğinde organlara zarar verir.Beyin işlevlerini olumsuz etkiler.Kişinin bilincini
kaybetmesine yol açar.Kişinin sosyal ilişkilerini olumsuz etkiler.Psikolojik sorunlara sebep olur.
Karaciğere zarar verir.Böbreklerin yorulmasına ve böbrek yetmezliğine sebep olur.Yemek borusu ve
mideyi olumsuz etkileyerek kansere sebep olabilir.

[Admin]

Proteinler,Karbonhidratlar,Yağlar,Vitaminler,Su ve Mineraller
Proteinler yapıcı ve onarıcıdır.Büyüme ve gelişmeyi sağlar.Bağışıklığı güçlendirir.Kemik ve kasların büyüyüp gelişmesini sağlar.
Karbonhidratlar enerji verirler.
Yağlar enerji verirler.
Vitaminler düzenleyicidir.Bağışıklığı güçlendirerek hastalıklara karşı korur.
Yorgunluk ve bitkinlik hissini azaltır.Vücudun direncini arttırır.Kemik gelişimi için önemlidir.
Meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunur.Et,süt ve tahıllarda bulunur.
Mineraller düzenleyicidir.Kalbin çalışmasını düzenler.Vücudun sıvı dengesini korur.
Diş,kemik ve cilt yapısının sağlıklı olmasını sağlar.
Su: Kanın yapısında bulunur.Vücut ısısının ayarlanmasında önemli rol oynar.Düzenleyici olarak görev yapar.

[Admin]

Besinler ve Özellikleri
Soru:Vücudunuzun enerji ihtiyacını nasıl karşılarsınız?
Cevap:Vücudunuzun enerji ihtiyacını karbonhidratlardan ve yağlardan sağlarız.
Besin İçerikleri
1-Proteinler
2-Karbonhidratlar
3-Yağlar
4-Vitaminler
5-Su ve Mineraller
Proteinler
Yaralarımızın iyileşmesini sağlayarak onarıcı,kemiklerimizin ve kaslarımızın büyüyüp gelişmesini sağlar.
Hastalıklara karşı vücudumuzun dayanıklı olmasını sağlar.Büyüme ve gelişmemizde önemli rol oynar.
Proteinler yapıcı ve onarıcıdır.
Örnek:Et,süt,yumurta,yoğurt,peynir,balık,hayvansal besinler,buğday,yulaf,çavdar,nohut,kuru fasulye ve mercimek.
Karbonhidratlar
Beynin en önemli enerji  kaynağıdır.
Karbonhidrat bakımından zengin olan besinler:
Baklagiller:Mercimek,nohut,fasulye, bakla ,bezelye,börülce ,
barbunya ,soya fasulyesi .  
tahıllar:buğday,pirinç,arpa,çavdar,
kuru yemişler:ayçekirdeği,kabak çekirdeği,leblebi,fındık,fıstık,badem,ceviz,
meyveler:kayısı,muz,incir,hurma üzüm,
sebzeler:patates,soğan,havuç,ayrıca ekmek ve makarna.
Karbonhidratlar beynin en önemli enerji  kaynağıdır.Karbonhidratlar az tüketilirse yorgunluk,halsizlik ve unutkanlık olur.
Çok tüketilirse yağa dönüşerek obeziteye (şişmanlık ) neden olur.
Yağlar
Faydaları
Yağlar da karbonhidratlar gibi vücuda enerji verirler.Vücut ısısını korurlar.Büyümeye katkı sağlarlar.
Örnek: Fındık yağı,zeytinyağı,ayçiçek yağı,mısırözü yağı,
ceviz yağı,badem yağı,fıstık yağı,susam yağı,tereyağı v.b.
Çok tüketilirse  obeziteye (şişmanlık ) neden olur.

[Admin]

Dünyanın Hareketleri
Dönme Hareketi
Dünyanın kendi etrafında yaptığı harekete dönme hareketi denir.
Dünya kendi etrafında dönerken gece ve gündüz oluşur.
Dünya batıdan doğuya doğru döner.
Dünya kendi etrafındaki dönüşünü 24 saatte tamamlar.
Dolanma Hareketi
Dünyanın Güneş  etrafında yaptığı harekete dolanma  hareketi denir.
Dünya batıdan doğuya doğru döner.Bu dönüş saat yönünün tersinedir.
Bu dolanma hareketi 365 gün 6 saat sürer.Yani 1 yıl.
Dünyanın kuzey yarım küresinde gece olduğu zaman güney yarım kürede gündüzdür.

[Admin]

Fosiller
Soru: Fosil nedir?
Cevap: Milyonlarca yıl önce yaşamış hayvan ve bitkilerin kayaç,buzul ve ağaç
reçineleri içindeki kalıntılarına veya izlerine fosil denir.
Soru:Fosiller neler hakkında bilgi verir?
Cevap:Fosiller;geçmiş zamanlarda canlıların uğradıkları değişim,bulundukları
bölgenin koşulları ve iklim özellikleri hakkında bilgi verir.
Canlı kalıntılarının hava ile teması tamamen kesilmezse fosilleşme gerçekleşmez.
Fosilleri inceleyen bilim dalına paleontoloji denir.
Bu bilim dalı ile uğraşan bilim insanlarına paleontolog denir.
[/color]

[Admin]

Yer Kabuğunun Yapısı
Soru:Neden kayaçların şekil,renk ve parlaklıkları birbirinden farklıdır?
Cevap:Çünkü kayaçların yapısında farklı mineraller bulunur.
Örnek:  Antalya'da bulunan Damlataş Mağarası,Denizli'de bulunan Pamukkale travertenleri.
Soru:Maden nedir?
Cevap:Ekonomik açıdan değer taşıyan kayaçlara maden denir.
Örnek:Altın,bakır,gümüş,bor,krom,civa,demir,elmas,kurşun,mermer,taş kömürü,linyit v.b.
 Madenler çıkarıldıkları ülkelerin ekonomisi için çok önemlidir.
Soru: Ülkemizde çıkarılan madenler nelerdir?
Cevap:Ülkemizde çıkarılan madenler şunlardır:Altın,bakır,bor,demir,gümüş,krom,linyit,mermer ve taş kömürüdür.

[Admin]

Soru: Kayaçlar nasıl oluşur?
Cevap:Magma,yer kabuğundaki çatlaklardan yeryüzüne ulaşır.Yüksek sıcaklıktaki magma
yeryüzüne ulaştığında  soğuyarak katılaşır ve kayaçlar oluşur.
Soru:Kaya,taş,çakıl ve kum nasıl oluşur?
Cevap:Kayaçlar rüzgar,yağmur,sıcalık farkı gibi etmenlerle aşınıp ufalanarak kaya,taş,çakıl ve kum oluşur.
Soru:Dünya hangi katmanlardan oluşur?
Cevap: Dünya şu katmanlardan oluşur:
1-Yer kabuğu
2-Magma
3-Çekirdek
Yeryüzü şekilleri kayaçlardan oluşur.
Yer kabuğu deniz ve okyanusların tabanlarında daha ince, dağların bulunduğu yerlerde daha kalındır.

[Admin]

Yer Kabuğunun Yapısı
Dünya katmanlardan oluşur.
Soru:Dünya hangi katmanlardan oluşur?
Cevap: Dünya şu katmanlardan oluşur:
1-Yer kabuğu
2-Magma
3-Çekirdek
Yeryüzü şekilleri kayaçlardan oluşur.
Yer kabuğu deniz ve okyanusların tabanlarında daha ince, dağların bulunduğu yerlerde daha kalındır.
Evsel organik atıklar geri dönüştürülebilir.
Soru:Geri dönüşümün faydası nedir?
Cevap:Geri dönüşüm ülke ekonomisine katkı sağlar,çevre kirliliğini en aza indirir.

[Admin]

Problemi Tanıyalım
Problem: Evsel organik atıkların çevreyi kirletmesi.
Ruhi: Çevreyi korumaya evsel atıkları geri dönüştürerek başlayabiliriz.
Probleme Yönelik Bilgi Toplayalım
Kişi ve kurumlardan bilgi toplanır.İnternetten araştırma yapılır.
Öğrenciler evsel organik atıkların geri dönüştürülerek toprağın verimini arttırmayı öğrendiler.
Meyve ve sebze Atıkları toprağa gömülebilir.
Çay posası toprağa gübre olur.

[Admin]

Soru: Mühendislik tasarım döngüleri nelerdir?
Cevap:Mühendislik tasarım döngüleri şunlardır:
1-Problemi belirlemek.
2-Çözüm önerileri üretmek.
3-Planlamak.
4-Tasarlamak.
5-Test etmek ve geliştirmek.
Soru:Bilgiye ulaşmanın en doğru ve güvenilir yolu nedir?
Cevap:Bilgiye ulaşmanın en doğru ve güvenilir yolu bilimsel yöntemdir.
Soru:Bilimsel yöntem basamakları nelerdir?
Cevap:Bilimsel yöntem basamakları şunlardır:
1-Soru sorma.
2-Araştırma
3-Tahmin etme
4-Deney yapma
5-Sonuçları test etme
6-Çözümün sunulması

[Admin]

Soru:Bilim insanları neye göre araştırma yapar?
Cevap: Bilim insanları   toplumun ihtiyaçlarına göre  araştırma yapar.
Soru:Bilim insanları nasıl araştırma yapar?
Cevap: Bilim insanları bilimsel yöntemlerle araştırma yapar.
Soru:Bilim insanlarının ulaştığı sonuçlar ne için kullanılır?
Cevap:Bilim insanlarının ulaştığı sonuçlar çeşitli teknolojik araçların tasarlanması ve üretilmesi için kullanılır.
Soru: İnsan çevresini ne ile tanımaya çalışır?
Cevap:İnsan çevresini beş duyu organıyla  tanımaya çalışır.
Soru: Mühendislik tasarım döngüsü nedir?
Cevap: Mühendisler çalışırken plana ihtiyaç duyarlar.Bu plana mühendislik tasarım döngüsü denir.
Soru: Mühendislik tasarım döngüleri nelerdir?
Cevap:Mühendislik tasarım döngüleri şunlardır:
1-Problemi belirlemek.
2-Çözüm önerileri üretmek.
3-Planlamak.
4-Tasarlamak.
5-Test etmek ve geliştirmek.

[Admin]

Bilim, hayatın vazgeçilmez bir parçasıdır.
İnsan, daha bebekken çevresini merak etmeye başlar.
Bu merakını gidermek için beş duyu organıyla bir bilim insanı gibi çevresini tanımaya çalışır.
 Merak duygusu ve araştırma isteği , bilimin ve bilimsel  ilerlemelerin temelini oluşturur.
Soru:Bilimin ve bilimsel  ilerlemelerin temelini neler oluşturur?
Cevap: Merak duygusu ve araştırma isteği , bilimin ve bilimsel  ilerlemelerin temelini oluşturur.
Bu merak ve tutku, insanın girişimci karakteriyle birleşerek pek çok icat ve keşfin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Soru:Bilim insanları neye göre araştırma yapar?
Cevap: Bilim insanları   toplumun ihtiyaçlarına göre  araştırma yapar.
Soru:Bilim insanları nasıl araştırma yapar?
Cevap: Bilim insanları bilimsel yöntemlerle araştırma yapar.
Soru:Bilim insanlarının ulaştığı sonuçlar ne için kullanılır?
Cevap:Bilim insanlarının ulaştığı sonuçlar çeşitli teknolojik araçların tasarlanması ve üretilmesi için kullanılır.