Lev Semonovich Vygotsky Ve Yapılandırmacılık

[Admin]

Lev Semonovich Vygotsky Ve Yapılandırmacılık

Lev Semonovich Vygotsky (1896 — 1934) kimdir?

Lev Semonovich Vygotsky 5 Kasım 1896 da Rusya’nın küçük bir kasabası olan Orsche ‘da dünyaya gelmiştir. Bir yaşındayken ailesi Moskova ‘nın 400 mil batısındaki şu anda bağımsızlığını kazanmış olan Beyaz Rusya ‘nın Gomel kasabasına taşınmıştır. İyi eğitimli Yahudi bir ailenin çocuğu olan Vygotsky ‘nin 7 kardeşi vardı ve kendisi 2. en büyük çocuk idi. Ailesi ile beraber bir dönem Rusya ‘da Yahudiler için ayrılmış bir bölgede ikamet etmişlerdir. Babası saygıdeğer bir banka müdürü, onu bir öğretmen gibi yetiştiren annesi ise bir ev kadınıydı.

Vygotsky ‘nin anne-babası birçok dili akıcı şekilde konuşabiliyorlardı. Vygotsky daha çocukken annesi tarafından diğer kardeşlerinden farklı bir şekilde eğitilmeye başlanmıştı. Ailesinin akşam yemeklerinden sonra yaptığı Tarih, Edebiyat ve Sanat tartışmaları Vygotsky ‘nin ufkunun açılmasında önemli rol oynamıştır. Vygotsky daha sonra bir matematikçi olan Solomon Ashpiz tarafından eğitilmeye başlandı. Ashpiz ömrünün büyük bir bölümünü devrimci çalışmaları yüzünden Sibirya ‘da sürgünde geçirmişti. Rusya ‘da yaşayan bir Yahudi için çalışmak, işe gitmek ve hayatını sürdürebilmek çok kısıtlı imkanlar dahilinde mümkündü.

Vygotsky öğretmen olmak için eğitim görmek istiyordu fakat Rusya ‘da devrimden önce bir Yahudi için bu bir tercih hakkı değildi çünkü hükümet okullara Yahudi öğretmen alınmaması için baskı yapıyordu. Vygotsky bu yüzden hekimler odasına kayıt oldu. Moskova Üniversitesi ‘nin o dönemde %5 lik bir Yahudi öğrenci kontenjanı vardı ve öğrenciler gizli oylama ile belirleniyordu. Vygotsky ise Moskova Üniversitesine kayıt yapabilen şanslı Yahudi öğrencilerden biri idi.
Üniversiteye girdikten sonra Tıp alanının ona uygun olmadığını düşünerek Hukuk bölümüne geçiş yaptı. Vygotsky aynı zamanda Ulusal Yahudi Üniversitesinde de Tarih ve Felsefe Eğitimi görmeye başladı. Ancak bu bölümler tanınmadığı için sadece Moskova Üniversitesinin Hukuk bölümünden geçerli bir sertifikası vardı. Üniversiteyi bitirdiği yıl Rus Devriminin olduğu yıla denk gelmişti ve bu yüzden Vygotsky iç savaşlara ve kıtlığa alışık olan Gomel ‘e geri dönmüştü.
Vygotsky, Alexander Luria ve Alexi N Leont~ev le beraber bütünüyle yeni Marksist temelli toplumsal etkileşim ve kişisel gelişimi vurgulayan psikoloji üzerine yazılar yazmıştır. Vygotsky ‘nin bu yaklaşımı batıda 1958 lere kadar bilinmiyordu ve yazıları 1962 ‘ye kadar yayımlanmamıştı.

Vygotsky 270 bilimsel makale, birçok konferans, Marksist temelli Psikoloji ve öğrenme teorileri üzerine 10 kitap, sanat estetik ve sosyoloji üzerine tüberkülozdan ölümüne kadar birçok eser yayımlamıştır.

Vygotsky ve yapılandırmacı teoristler Piaget, Bruner ve Dewey çöküş içindeki yapılandırmacı kuramlarını öğretim teorileri, problem çözme ve kritik düşünme için önerilen bir metot haline getirmeyi başarmışlardı. Onlar bireysel olarak kendi bilgileri ile eski bilgileri harmanlayarak yeni durumlara adapte ettiler. Bu öğrenme metodu toplumun sosyo - kültürel yapısını etkiledi ve diğer yapılarla etkileşimini sağladı. Vygotsky teorileri yapılandırmacılığın alanına çok uygundu.

Vygotsky’nin Bilişsel Gelişime İlişkin Görüşleri

Rus psikologu Lev Vygotsky(1978), çocuğun sosyal çevresinin bilişsel gelişimde önemli rolü olduğunu ileri sürmüştür. Çocuklar, çevresindeki kişilerden ve onların sosyal dünyalarından öğrenmeye başlamaktadırlar. Çocukların kazandıkları kavramların, fikirlerin, olguların, becerilerin, tutumların kaynağı sosyal çevredir. Çocuğun içinde yaşadığı çevre, kültür, ona sağlanan uyarıcıların tümünü ve niteliğini belirler. O halde, bilişsel gelişimin kaynağı, kişisel psikolojik süreçlerden önce, insanlar ve kültür arasındaki etkileşimdir.

Vygotsky’ye göre tüm kişisel psikolojik süreçler, insanlar arasında, çoğu zaman çocuk ve yetişkinler arasında paylaşılan sosyal süreçlerle başlar. Bunun en açık örneği “dil” dir. Sosyal çevremiz bizi belli bir kategoriye yerleştirir. Örneğin zeki, zengin, becerikli, kısa vb. Sonuç olarak bizim bütün kişisel psikolojik süreçlerimiz, kültürümüz tarafından biçimlendirilmiş sosyal süreçler olarak başlar.

Analitik Düşünme

İçselleştirme öğrenmenin anahtarı ise okullardaki hangi boyutlardaki iletişim—öğrencilerin öğretmenlerine soru sormaları, mesela, ya da çeşmede sıra halinde beklemeleri—öğrenme için önemlidir?

Öneri: Vygotsky bakış açısıyla, etkileşim anahtardır çünkü içselleştirmenin temelidir. Diğer öğrencileri dinlemek yoluyla, öğrenciler konuşulan kavramın anlamından emin olmadıklarında nasıl soru sorulacağını öğrenirler. Sıralarında bekleyerek sabır ve nezaketi (veya bunlardan mahrum olmamayı) öğrenirler.

Vygotsky düşünce ve dilin yakından ilişkili olduğuna inandı. Dil gelişimi karmaşık fikirlerin içselleştirilebilmesine hazır olmanın anahtarıdır(Vygotsky, 1962). Çocukların dil yeteneğini geliştirmek düşüncelerinin gelişmesine yardımcı olur. Örneğin, dil becerileri güçlüyse, çocuklar, yetişkinlerin sohbetlerini daha iyi anlarlar ve bu sohbetlerden yetişkinlerin sözlerinin çoğunu anlamayanlardan daha iyi öğrenirler.

Gelişmeye Açık Alan

Vgotsky’nin ikinci büyük katkısı gelişmeye açık alan (ayrıca potansiyel gelişim bölgesi olarakta anılır), veya ZPD olarak adlandırılmıştır. ZPD, çocuğun bağımsız sergilediği performans ve yardım alarak ulaşabileceği performansın arasında kalan alandır. Çocukların yeteneklerinin geleneksel değerlendirmelerinde tipik olarak çocukların kendi başlarına ne yaptıklarını gözlemleriz. Ne yaptıkları daha önceki deneyimlerine ve bu deneyimlerin etkisinin çocukların kendilerine miras kalan özellikleri ile etkileşimine dayanır.
Vygotsky’nin fikri bu bağımsız performansın ve çocuğun rehberlik edilmiş performansının ölçümü için bir yol sağlamaktı. Yönelimdeki bu farklılık eğitimcilere çocuğun performansının kendi başına bir işe başlamaya hazır olduğu hakkında fikir verir.

Yaratıcı Düşünme

Piaget ve Vygotsky’nin teorilerinin yönleri çocuğun bilişsel gelişiminin bütün bir resmi için sentezlenerek nasıl daha iyi bir hale getirilebilir?
Öneri: İçselleştirme boyunca olgunlaşma ve çevre ile etkileşim bilişsel gelişimin çok önemli yönleri.

Vygotsky çocuğu, incelemeyi yapan kişinin sadece öğrenciye çözmek için problemler vermediği, ayrıca çocuğa, çocuk problemi çözemeyecekse, kademeli olarak, sırayla ipuçları verdiği, dinamik bir değerlendirme çevresiyle test ederek ZPD’nin ölçülebileceğini kanıtlamaya çalışmıştır. İncelemeyi yapan kişi daha sonra çocuğun yeteneğini bu sistematik bilgilerden yararlanarak gözlemler (Sternbers & Grigorenko, 2001).. Çocuğun okuma kavrama testlerinin dinamik değerlendirme çevresinde test edildiğini farz edelim. Sorulardan bir tanesinde okuma parçasındaki bir kelimenin anlamının çocuk tarafından anlaşılması gerekiyor olabilir. Çocuk kelimenin anlamını bilmiyorsa testi yapan kişi serilerce ipuçlarından birini sağlar. Örneğin, testi yapan kişi sözcüğün türü hakkında, ya da altı çizili kavramın yerine getirdiği fonksiyon hakkında, ya da okuma parçasında yakından ilişkili bir kelime hakkında ipucu verebilir. Her bir durumda içinde, incelemeyi yapan kişi çocuğun ipucundan yararlanıp yararlanamadığını gözlemler (Litz & Elliott, 2000). Böylece, Vygotsky için, çocuğun gerçekten neye yetenekli olduğu anlamak için önemli olan, incelemeyi yapan kişinin sadece test yapan kişi değil ayrıca olabildiğince öğretmen olmasıdır.

Pratik Düşünme

Öğrencinin gelişmeye açık alanını puanlarken ne gibi riskler alacaktınız?
Öneri: Değerlendirmeniz, öğrencinin tecrübeden yararlanmak için algılanan yeteneğine yanlış bir sınır belirleyebilir.

Dinamik değerlendirme çevresinin karşıtı geleneksel test etme durumu, ya da sizinde muhtemelen aldığınız birçok testten alışık olduğunuz durağan değerlendirme çevresidir. Durağan bir değerlendirme çevresi testi yapan kişinin öğrenciye çözmesi için sorular verdiği ama ya çok az ya da hiç geribildirim vermediği çocuğun performansını test etme durumudur. Test edicinin yapmak isteyeceği son şey ipuçları vermek olur: Yapılacak şey geleneksel sınavı geçersiz kılmaktır.

Gelişmeye açık alan sınavları tasarlandı (see, e.g., Brown & Ferrara, 1985; Day, Engelhardt, Maxwell, & Bolig, 1997; Feuerstein, 1979; Grigorenko & Sternberg, 1998), ve onlar genel bilişsel yeteneklerden başka şeyler ölçeceğe benzer. Bu sınavlar öğretmenlerin, öğrencilerin eğitimden yararlanmaya hazır olduğunu anlamaları için öğretmenlere yardımcı olacaklarını vaat ediyorlar.

Yaratıcı Düşünme

Bir çocuğa günlük yaşamda kullandığı matematiksel kavramları anlaması için yardım ederken aracılık edilmiş öğrenme deneyimini nasıl uygulardınız?
Öneri: Çocukla oyuncağın değerli bir ödül olarak sunulduğu kesin karar sürecini model olarak çalışabilirsin.

Vygotsky’nin Teorisinin Değerlendirmesi

Vygotsky’nin teorisi büyük bir katkı ama yalnızca bilişsel gelişimin sınırlı görünüşüyle anlaşmış görünmektedir. Yakınsal gelişme alanı ilginç bir yapı, ama herhangi aletin onu doğru olarak ölçtüğünü bilmek oldukça zordur. En olasılıkla, çocukların içselleştirme hesaplarındaki kısımlar, hepsi için değil, erginler kadar iyi öğrenmelerini sağlar. Bilgi işleme teorileri öğrenmede birçok detayı sağlamaktadır.


NOT: Bu makale Yıldız Teknik Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği bölümü, 3. sınıf Özel Öğretim Yöntemleri dersi için;
• Mazlum DEMİREL
• Göksal Caner MALATYA
• Ercan PARS
adlı öğrenciler tarafından hazırlanmıştır.