ismin Halleri Anlatım

[Admin]

İSMİN HALLERİ
Tanım: İsimlerin hal eki almamış yalın durumudur.  
Çocuk ağlıyordu.
Biraz sonra çay içelim.
En milli sanat şiirdir.
2. YÖNELME HÂLİ (-a,-e) E HALİ:
Tanım: İsimlerin -e, -a eki almış şekilleridir.
Kullanımı:
1. Fiilin yönünü ve nereye yöneldiğini gösterir.  (Nereye? Kime?)
Yarın okula gideceğim.
Benimle kütüphaneye gelir misin?
2. Zaman bildirir ve -a kadar anlamında kullanılır. (Ne zaman?)
İş yarına biter.
(İş yarına kadar biter.)
Haftaya hazır olacak.
(Haftaya kadar hazır olacak.)
3. Miktar anlamı katar. (Ne kadar?)
Kitabı yüz bine almış.
Arabayı yirmi milyara satacak.
4. İçin anlamı katar.
Size bu iyiliği yaparım.
(Sizin için bu iyiliği yaparım.)
Sana bir kötülük düşünüyor.
(Senin için bir kötülük düşünüyor.)
5. Durum bildirir. Fiildeki işin nasıl yapıldığını gösterir. ( Nasıl?)
Baş başa oturdular.
Kol kola gezdiler.
3. BULUNMA HÂLİ (-da,-de) DE HALİ;
Tanım: İsimlerin -de, -da, -te, -ta eki almış şekilleridir.
Kullanımı:
1. Fiilin meydana geldiği yeri ve varlığın bulunduğu yeri gösterir. (Nerede? Kimde?)
Çocuklar sokakta oyun oynuyorlar.
Arkadaşlar kütüphanede kitap okuyorlar.
2. Zaman bildirir. (Ne zaman?)
Okullar eylülde açılacak.
Saat üçte burada olacakmış.
3. Durum bildirir. Fiildeki işin nasıl yapıldığını gösterir. ( Nasıl?)
Çocuklar ayakta konuşsun.
Çamaşırları elde yıkıyormuş.
4. AYRILMA HÂLİ (-dan, -den) DEN HALİ
Tanım: İsimlerin -den, -dan, -ten, -tan eki almış şekilleridir.
Kullanımı:
1. Varlığın çıkıp uzaklaştığı yeri gösterir. (Nereden? Kimden?)
Bu otobüs Ankara’dan geliyormuş.
Öğrenciler okuldan çıktılar.
2. Zaman bildirir. (Ne zaman?)
Sabahtan yola çıkalım.
Bu yemekler geceden kalma.
3. Durum bildirir. Fiilin neden ve niçin yapıldığını anlatır. Olayın sebebini gösterir. (Niçin?)
Sıkıntıdan başı ağrıyor.
Onun bakışlarından çok korkuyorum.
Uykusuzluktan ayakta duramıyorum.
4. İki şey arasında karşılaştırma yapar.
Ahmet Ali’den çalışkan bir çocuk.
(Ahmet Ali’den daha çalışkan bir çocuk.)
Hasan benden iyi futbol oynuyor.
(Hasan benden daha iyi futbol oynuyor.)
5. Bir şeyin neyden yapıldığını anlatır.
Bu kapı tahtadan yapılmış.
Kâğıttan uçak yapabilir misiniz?
5. BELİRTME HÂLİ (-ı,-i) İ HALİ:
Tanım: İsimlerin -ı, -i, -u, -ü eki almış şekilleridir.
Kullanımı:
Fiilin neyi etkilediğini gösterir. Fiilden etkilenen öğeyi gösterir. ( Neyi? Kimi? )
Kapıyı açtı.
Ağacı kesecekler.
Babası çocuğu çağırdı.